Είναι ο μαζικός τουρισμός «εισβολή» και «νέα αποικιοκρατία»;

ΤΑΞΙΔΙ // ΝΕΑ

  Οι δημοφιλείς προορισμοί που διώχνουν τους τουρίστες  

Δεν έχει να κάνει με το αν αρέσει σε κάποιον ο Λεονάρντο ντι Κάπριο, ούτε με το εάν εκτίμησε ως θεατής σεναριακά, σκηνοθετικά και τέλος πάντων από καλλιτεχνικής άποψης την κινηματογραφική δημιουργία του Ντάνι Μπόιλ «Η παραλία», που προβλήθηκε το 2000. Ακόμα κι αν δεν του έκανε καμία εντύπωση η ταινία ως ταινία, δεν μπορεί να τον άφησαν ασυγκίνητο οι εικόνες από τον επίγειο παράδεισο της Ταϊλάνδης, όπου έγιναν τα γυρίσματα. Τα ειδυλλιακά τοπία, η παρθένα ομορφιά και η -φαινομενικά- ανέγγιχτη ατμόσφαιρα της Maya Bay στο Phi Phi Leh, κοντά στο φημισμένο και πολύ δημοφιλές νησί Πουκέ.

Αυτή η πανέμορφη παραλία, με τα βράχια-φρουρούς και το εξωτικό χρώμα, πριν από λίγες εβδομάδες αποφασίστηκε να κλείσει για τους τουρίστες. Για τέσσερις μήνες, δεν θα επιτρέπεται να φτάνουν εκεί τα γραφικά καΐκια που μετέφεραν έως και 5.000 ανθρώπους την ημέρα, την περίοδο της τουριστικής αιχμής. Στόχος είναι να προστατευτεί το φυσικό περιβάλλον, το οποίο προφανώς είναι αδύνατο να μείνει ανεπηρέαστο από τις τόσο αθρόες αφίξεις.

Δεν είναι όμως μόνο η εξωτική Maya Bay που κλείνει. Λίγο καιρό μετά την ανακοίνωση των αρχών της Ταϊλάνδης, ακολούθησε παρόμοια ανακοίνωσε και από τις Φιλιππίνες. Ο πρόεδρος της χώρας Ροντρίγκο Ντουτέρτε γνωστοποίησε πως το φημισμένο και τουριστικά πολύ δημοφιλές νησί Boracay κλείνει για λίγους μήνες, καθώς έχει μετατραπεί  -όπως είπε αυτολεξεί ο Φιλιππινέζος πρόεδρος- σε πολυπληθή «καταβόθρα».

Κι αυτά δεν είναι τα μόνα μέρη που «διώχνουν» τους κάποτε πολυπόθητους τουρίστες. Το ίδιο έχει συμβεί και σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, όπως τη Βενετία και το Ντουμπρόβνικ, όπου έχουν εκφραστεί παράπονα για τα πλήθη των τουριστών, αλλά και το νησί Σκάι στη Σκωτία.

Το περασμένο καλοκαίρι, σε κτίρια της Βαρκελώνης- μιας από τις πλέον δημοφιλείς στους τουρίστες πόλεις της Ευρώπης, εμφανίστηκε το σύνθημα «tourists go home», δηλαδή «τουρίστες γυρίστε σπίτι σας». Κοντά στο Καμπ Νου, διαδηλωτές με καλυμμένα τα πρόσωπά τους επιτέθηκαν σε τουριστικό λεωφορείο γράφοντας συνθήματα όπως «ο τουρισμός σκοτώνει τις γειτονιές».

Ακριβώς την εποχή που οι τουρίστες έφταναν κατά χιλιάδες, για να απολαύσουν την ισπανική φιλοξενία και την αδιαμφισβήτητη γοητεία της χώρας, διοργανώνονταν «αντιτουριστικές» διαδηλώσεις, στις οποίες καταγγελλόταν το σύγχρονο μοντέλο του μαζικού τουρισμού, το οποίο οδηγούσε στη φτωχοποίηση πλήθος ντόπιων. Στο Σαν Σεμπαστιάν οργανώθηκε αντιτουριστική πορεία στις 17 Αυγούστου, στη διάρκεια του μεγάλου φεστιβάλ της Semana Grande. Οι τοπικές αρχές, στη χώρα των Βάσκων, επέμειναν πως επρόκειτο για μεμονωμένες διαδηλώσεις και πως οι τουρίστες είναι ευπρόσδεκτοι. Σίγουρα είναι πάντως πάρα πολλοί. Σύμφωνα με την εφημερίδα Independent, η Βαρκελώνη είναι η 20η χώρα στον κόσμο σε αριθμό επισκεπτών, με τον αριθμό των τουριστών να σπάει κάθε χρόνο το ρεκόρ της προηγούμενης. Από τα 27 εκατομμύρια τουρίστες του 2012 σκαρφάλωσε στα 34 εκατομμύρια του 2016- αύξηση περίπου 25% μέσα σε μία τετραετία.

Όπως γράφει στην εφημερίδα η Almudena López Díaz, Ισπανίδα και κάτοικος Βαρκελώνης πάνω από έξι χρόνια, οι πτήσεις χαμηλού κόστους και η άνθιση που γνωρίζουν πλατφόρμες βραχυπρόθεσμης ενοικίασης σπιτιών συμβάλλουν στη διαρκή αύξηση του αριθμού των τουριστών. Πιάνοντας τον σφυγμό της αγοράς, οι επενδυτές αγοράζουν ολόκληρα κτίρια -σε κάποια από αυτά ζούσαν οι ίδιες οικογένειες εδώ και δεκαετίες-  για να τα αξιοποιήσουν στην τουριστική βιομηχανία. Πολλοί ιδιοκτήτες οσμίζονται την ευκαιρία και κερδίζουν έως και τετραπλάσια χρήματα σε σχέση με όσα θα κέρδιζαν εάν νοίκιαζαν τα ακίνητά τους μακροχρόνια σε ντόπιους. Το 40% των τουριστικών διαμερισμάτων της πόλης είναι παράνομα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται έλλειψη διαθεσιμότητας και συνεπώς άνοδος των ενοικίων. Από το 2016, έχουν αυξηθεί κατά 16,5%.

Φανταστείτε να είστε μόνιμος κάτοικος Βαρκελώνης και η ζωή να ακριβαίνει διαρκώς, γράφει η Diaz. Την Παρασκευή το πρωί, όπως κάνετε εδώ και χρόνια, κατεβαίνετε να ψωνίσετε στη διάσημη αγορά της γειτονιάς, La Boqueria. Αλλά έχει τόσους τουρίστες που δυσκολεύεστε ακόμα και να τη διασχίσετε. Έχετε τουλάχιστον έναν γείτονα που αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι του γιατί το κτίριο στο οποίο μένει πουλήθηκε ολόκληρο, προκειμένου να κατασκευαστούν πολυτελή διαμερίσματα για πλούσιους ξένους. Ο Ισπανός γείτονας όμως δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις υψηλότερες τιμές ενοικίων, με τις οποίες έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπος. Την επόμενη μέρα αποφασίζετε να φάτε στο μαγαζάκι της γωνίας, που σερβίρει τα γνωστά κι αγαπημένα tapas. Αλλά έχει απ’ έξω ουρά και φεύγετε. Το απόγευμα πάτε με τους φίλους σας στο στέκι σας, την αγαπημένη σας παμπ.

Μια μέρα, η παμπ δεν υπάρχει πια, έχει γίνει τουριστικό εστιατόριο. Επιστρέφοντας σπίτι, συναντάτε μια παρέα νεαρών ξένων τουριστών, συνειδητοποιείτε πως είναι οι ίδιοι που μένουν στο διαμέρισμα πάνω από το δικό σας- το οποίο έχει ενοικιαστεί παράνομα- και, απολαμβάνοντας τις διακοπές τους, έχουν ξεσηκώσει τις μέρες και τις νύχτες σας με τη φασαρία τους. Ένα από τα παιδιά γυρίζει προς τον τοίχο της πολυκατοικίας και ουρεί. Δεν κάνετε καν τον κόπο να τον επιπλήξετε, το επιχειρήσατε ξανά και απλώς έβαλαν τα γέλια μαζί σας. Τι κάνετε; Ψάχνετε να βρείτε σπίτι σε μία περιοχή λιγότερο τουριστική και με λιγότερο κόσμο. Κι έπειτα από μήνες αναζητήσεων, συνειδητοποιείτε πως δεν μπορείτε να βρείτε γιατί ό,τι βρίσκετε είναι είτε πολύ μακριά από τη δουλειά σας, είτε πολύ μικρό για την τιμή του είτε πολύ ακριβό. Νιώθετε τόσο ξένοι στην ίδια σας την πόλη που εξοργίζεστε, σημειώνει.

Σύμφωνα με έρευνα της ισπανικής κυβέρνησης, οι ντόπιοι θεωρούν τον τουρισμό το μεγαλύτερο πρόβλημά τους, μεγαλύτερο ακόμα κι από την ανεργία ή τις συνθήκες εργασίας. Πάνω από τον μισό πληθυσμό θεωρεί πως η πόλη έχει εξαντλήσει τα περιθώρια των δυνατοτήτων της. Είναι χαρακτηριστικό πως όταν ανέλαβε τη δημαρχία της πόλης η πρώτη γυναίκα δήμαρχος στην ιστορία της, η Ada Colau, δεν μάσησε τα λόγια της. «Δεν θέλουμε η πόλη μας να γίνει ένα φτηνό μαγαζί με σουβενίρ» είχε πει, παγώνοντας έκτοτε την έκδοση αδειών για ανέγερση νέων ξενοδοχείων και τουριστικών διαμερισμάτων και εξετάζοντας ενδελεχώς τη λειτουργία βραχυπρόθεσμων ενοικιάσεων σπιτιών, επιβάλλοντας και πρόστιμα.

Στις παρακάτω περιπτώσεις, βέβαια, το πρόβλημα δεν είναι ίδιο καθώς δεν πρόκειται για αστικά κέντρα και σύγχρονες πόλεις. Είναι περισσότερο περιβαλλοντικά «διαμάντια» ή τοποθεσίες εξαιρετικού φυσικού κάλλους, που «μοιράζονται» τρόπον τινά την οργή της Βαρκελώνης: Προσελκύουν μεν τους τουρίστες αλλά έχουν ταυτόχρονα την ανάγκη να προστατευτούν από τα στίφη τους.

1. Ταϊλάνδη, Maya Bay

Τον Μάρτιο, οι αρχές της Ταϊλάνδης ανακοίνωσαν το κλείσιμο της φημισμένης παραλίας Maya Bay, για να της επιτρέψουν μια «σύντομη ανάπαυση». Τα διάφανα κρυστάλλινα νερά της, η λευκή άμμος, οι επιβλητικοί κι αγέρωχοι βράχοι της δέχονταν καθημερινά από 4.000 έως 5.000 τουρίστες. Οι ειδικοί λένε πως το 77% των κοραλιών της πανέμορφης παραλίας αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο, κυρίως από τις ζημιές που προκαλούν οι άγκυρες των τουριστικών σκαφών. Προφανώς το τετράμηνο «λουκέτο», από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο, δεν μπορεί να αντιστρέψει αυτή την καταστροφή. Σύμφωνα ωστόσο με τον θαλάσσιο βιολόγο Thon Thamrongnawasawat από την Μπανγκόκ, δεν είναι αργά για να αναληφθεί δράση. «Κλείσαμε το ένα νησί, το Koh Yoong, πριν τρία χρόνια, και τα κοράλλια εκεί αναπτύσσονται πολύ καλά. Θα εφαρμόσουμε την ίδια πρακτική στη Maya Bay και θα επιχειρήσουμε και να μεταφέρουμε εκεί μερικά κοράλλια». Σύμφωνα με το BBC, η Ταϊλάνδη είχε κλείσει για τους τουρίστες δεκάδες καταδυτικούς προορισμούς στη χώρα το 2011. Από τα μέσα του 2016 στον κατάλογο των «αποκλεισμένων» προορισμών έχουν προστεθεί κι άλλοι.

Το νόμισμα έχει βέβαια κι άλλη μία όψη, καθώς ο τουρισμός είναι θεμελιώδης για την οικονομική ανάπτυξη της Ταϊλάνδης, και σε οποιοδήποτε πλήγμα στην τουριστική βιομηχανία συνυπολογίζονται και οι επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας.

«Αν βρίσκεσαι σε μία χώρα όπου το 22% του ΑΕΠ οφείλεται στον τουρισμό, καταλαβαίνεις πόσο δύσκολη ήταν αυτή η κίνηση. Πολλοί πίστευαν πως είναι αδύνατη» σχολιάζει ο Thamrongnawasawat.

Όταν η Maya Beach ξανανοίξει, θα έχει ημερήσιο όριο τους; 2.000 τουρίστες και στα σκάφη δεν θα επιτρέπεται να περνούν από τον ρηχό ύφαλο. Προγραμματίζεται δεν να ξανακλείσει για τέσσερις μήνες και τον επόμενο χρόνο.

2. Ιταλία, Cinque Terre

Οι τουρίστες δεν χορταίνουν τα πέντε πολύχρωμα χωριουδάκια της Ιταλίας πάνω στα βράχια, τα γνωστά Cinque Terre. Η περιοχή, που έχει περίπου 5.000 κατοίκους, κηρύχθηκε εθνικό πάρκο το 1999 και οι τουρίστες έφτασαν τα δύο εκατομμύρια τον χρόνο. Άνθρωποι από όλο τον κόσμο καταφτάνουν εδώ για να απολαύσουν τα συναρπαστικά μονοπάτια που ενώνουν τα χωριά και τους εκπληκτικούς αμπελώνες. Με τα χρόνια όμως, τα μονοπάτια υπέκυψαν στη φθορά της διάβρωσης και της υπερβολικής χρήσης. Ο δρόμος ανάμεσα στο Riomaggiore και τη Manarola έχει κλείσει από τον Σεπτέμβριο του 2012 και έκτοτε έγινε πολλή συζήτηση για την επιβολή ορίου στον αριθμό των επισκεπτών.

Οι αρχές του εθνικού πάρκου δοκιμάζουν πιλοτικά τη χρήση μιας εφαρμογής που μπορούν οι τουρίστες να κατεβάσουν για να δουν τον αριθμό των τουριστών στα μονοπάτια σε πραγματικό χρόνο. Όταν ένα μονοπάτι σηματοδοτείται με κόκκινο, σημαίνει πως έχει πολύ κόσμο, δείχνοντας στους τουρίστες που είναι το μεγαλύτερο πλήθος.

3. Περού, Μάτσου Πίτσου

Είναι ο προορισμός-όνειρο για πάρα πολλούς ταξιδιώτες, που υποκύπτουν στην ακαταμάχητη γοητεία της Λατινικής Αμερικής. Ακολουθώντας το μονοπάτι των Ίνκας, οι επισκέπτες περνούν μέσα από τα εκθαμβωτικά τοπία των Άνδεων και τα κρυμμένα στα σύννεφα δάση για να φτάσουν στο συναρπαστικό Μάτσου Πίτσου.

Όμως κι εδώ, οι πάρα πολλοί τουρίστες και πάρα πολλές ανεπίσημες ταξιδιωτικές επιχειρήσεις είχαν ως αποτέλεσμα καταστροφές, συσσώρευση σκουπιδιών και ανεξέλεγκτο κάμπινγκ.

Το 2005, η κυβέρνηση του Περού έβαλε όριο στον αριθμό των ανθρώπων που μπορούν να κάνουν πεζοπορία στο μονοπάτι ανά σεζόν. Επίσης, κάθε Φεβρουάριο το Μάτσου Πίτσου κλείνει για καθάρισμα και συντήρηση.

Οι τουρίστες έχουν προσαρμοστεί στο να προγραμματίζουν εγκαίρως την επίσκεψή τους ενώ οι τουριστικές επιχειρήσεις αναγκάζονται να συμμορφωθούν με τους κανονισμούς για να μην ανακληθεί η άδειά τους.

Ωστόσο οι επισκέπτες είναι και πάλι πάρα πολλοί. Πέρσι, οι αρχές εφάρμοσαν ένα νέο σύστημα, με το οποίο οι ενδιαφερόμενοι έκλειναν εισιτήριο είτε για το πρωί είτε για το απόγευμα, προσπαθώντας να ελέγξουν τις αφίξεις. Εκτιμάται ωστόσο πως οι επισκέπτες είναι πάνω από 2.500 την ημέρα- αριθμός προτεινόμενος από την Unesco.

4. Νότια Κορέα, νησί Jeju

Μάλλον δεν θα μας περνούσε καν από το μυαλό, αλλά πέρσι η πτήση με τις περισσότερες κρατήσεις σε όλο τον κόσμο ήταν πέρσι αυτή ανάμεσα στην πρωτεύουσα της Νότιας Κορέας Σεούλ και το νησί Jeju, τουριστικό προορισμό σε απόσταση περίπου 90 χιλιομέτρων από την ηπειρωτική χώρα. Ηφαιστειακά τοπία, γραφικοί καταρράκτες κι ένα θεματικό πάρκο που αγαπούν πολύ οι νεόνυμφοι αποτελούν μαγνήτη για την περιοχή.

Το 2017 έγιναν σχεδόν 65.000 πτήσεις ανάμεσα στα αεροδρόμια της Σεούλ και του νησιού- ήτοι περίπου 180 ανά ημέρα! Ετησίως επισκέπτονται το Jeju σχεδόν 15 εκατομμύρια τουρίστες, αριθμός τεράστιος για την έκταση που δεν ξεπερνά τα 2.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα.

«Η κάποτε παρθένα φύση του έχει υποστεί σημαντική βλάβη από τότε που έγινε δημοφιλές το νησί για τους τουρίστες. Υπάρχουν περισσότερα σκουπίδια και μποτιλιαρίσματα» δήλωσε ο Kang Won-bo, εκ μέρους τοπικής οργάνωσης. Παράλληλα, το νησί επισκέπτονται και πολλοί ταξιδιώτες κρουαζιέρας, οι οποίοι περνούν εκεί λίγες ώρες και δεν συμβάλλουν πολύ στην τοπική οικονομία.

Όσο για το περιβαλλοντικό αποτύπωμα όλων αυτών, δεν φαίνεται να απασχολεί άμεσα την κυβέρνηση της χώρας, η οποία προσανατολίζεται στη δημιουργία ακόμα ενός αεροδρομίου στα βόρεια του νησιού. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, αυτό μπορεί να τριπλασιάσει τον ετήσιο αριθμό τουριστών έως το 2035.

5. Κολομβία, Caño Cristales

Το τοπίο είναι σουρεαλιστικό στην προικισμένη από τη φύση γωνιά αυτή της Κολομβίας. Ένας ποταμός μοιάζει να παίρνει όλα τα χρώματα, δημιουργώντας μία πανδαισία για τα μάτια. Χάρη στα υδρόβια φυτά και τα «κόλπα» του ήλιου, ο ποταμός βάφεται κόκκινος, ροζ, ανοιχτός πράσινος   και κίτρινος. Οι ντόπιοι τον αποκαλούν υγρό ουράνιο τόξο.

Εδώ ήταν κάποτε περιοχή των ανταρτών της Farc, κάτι που σημαίνει πως ο τουρισμός, ντόπιος και ξένος, ήταν μάλλον ανύπαρκτος.

Τα τελευταία χρόνια όμως, και ειδικά μετά την ειρηνευτική συμφωνία του 2016, οι επισκέπτες έχουν αρχίσει να συρρέουν στις κρυμμένες ομορφιές της χώρας για να δουν τα πολυφωτογραφημένα θαύματά της. Βάση τους είναι συνήθως η μικροσκοπική πόλη Μακαρένα.

Οι επισκέπτες του Caño Cristales είναι μακράν λιγότεροι από τον αριθμό των τουριστών των άλλων περιοχών που αναφέρθηκαν παραπάνω- περίπου 16.000 το 2016. Καλείται όμως να διαχειριστεί τον άνευ προηγουμένου για τα δεδομένα του αριθμό των αφίξεων κρατώντας την εύθραυστη ισορροπία στο εξαιρετικά ευαίσθητο οικοσύστημά του.

Εκφράζονται φόβοι πως η αύξηση των τουριστών μπορεί να διογκώσει τη ρύπανση και να βλάψει την ντελικάτη χλωρίδα της περιοχής. Αντίθετα με πολλούς άλλους τουριστικούς προορισμούς, εδώ τα πράγματα ξεκίνησαν με τον σωστό τρόπο: την επιβολή κανόνων. Απαγορεύονται τα πλαστικά μπουκάλια, τα αντιηλιακά και τα αντικουνουπικά μέσα στο νερό, το κολύμπι δεν επιτρέπεται σε ορισμένα σημεία, απαγορεύονται τα τσιγάρα και δεν επιτρέπεται να ταΐζει κανείς τα ψάρια. Οι επισκέπτες ενημερώνονται για αυτούς τους κανόνες αμά τη αφίξει τους.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του τουριστικού οργανισμού του Caño Cristales, ο τουρισμός είναι στην περιοχή τοπική υπόθεση, με εκατοντάδες οικογένειες να αναλαμβάνουν την ξενάγηση και τη φιλοξενία των επισκεπτών. Τώρα περνούν και από εκπαίδευση ενώ διδάσκονται και ξένες γλώσσες.

Οι περιβαλλοντικές ανησυχίες ωστόσο, σχετικά με πιθανή αύξηση των πτήσεων στην περιοχή αλλά και των αυτοκινήτων που μεταφέρουν τους επισκέπτες από τη Μακαρένα στο ποτάμι, παραμένουν. Τον Δεκέμβριο η πρόσβαση στον ποταμό απαγορεύτηκε. «Η ανθρώπινη παρουσία μπορεί να βλάψει την αναπαραγωγική διαδικασία των φυτών, γι’ αυτό επιβάλαμε την απαγόρευση» εξήγησε εκπρόσωπος του προγράμματος οικοτουρισμού, που υλοποιείται στην περιοχή.

____________

https://www.newsbeast.gr/weekend/arthro/3509480/i-dimofilis-proorismi-pou-diochnoun-tous-touristes

Ερμούπολη, το υπαίθριο μουσείο της Σύρου

  ΤΑΞΙΔΙ // ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΙ  

Εικόνες μιας άλλης εποχής στην ολοζώντανη πόλη του σήμερα 

Ο μεγαλύτερος οικισμός της Σύρου είναι η πρωτεύουσα του νησιού αλλά και όλου του νομού Κυκλάδων. Η φημισμένη Ερμούπολη βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του νησιού και είναι γραφικό θέρετρο με εμφανή τα σημάδια του ένδοξου παρελθόντος του, όταν ήταν πολιτιστικό, βιομηχανικό και ναυτιλιακό κέντρο.

Η πόλη πήρε το όνομά της προς τιμήν του θεού Ερμή, του θεού του εμπορίου. Στα μέσα και τα τέλη του 19ου αιώνα η Ερμούπολη αναπτύχθηκε ραγδαία και γνώρισε το ζενίθ της. Το 1856, ήταν η δεύτερη σε πληθυσμό πόλη της Ελλάδας, μετά την Αθήνα. Η άνθισή της αποτυπώθηκε και στην αρχιτεκτονική της λάμψη, με το θέατρο «Απόλλων» να χτίζεται το 1864 και το δημαρχείο της πόλης λίγο αργότερα, με την υπογραφή του Ερνστ Τσίλερ.

Συνδυάζοντας ατμόσφαιρα ρομαντισμού, στοιχεία από την αρχαία Ελλάδα αλλά και τη δυτική Ευρώπη, η Ερμούπολη αποκαλείται «υπαίθριο μουσείο» ακριβώς επειδή μια βόλτα στα σοκάκια της είναι σαν μια βόλτα στην ιστορία.

Με αέρα κοσμοπολίτικο, εξαιρετική τουριστική υποδομή, πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα και ομορφιές που μένουν αξέχαστες, η Ερμούπολη είναι ο πιο αριστοκρατικός προορισμός της ούτως ή άλλως ξεχωριστής και συναρπαστικής Σύρου.

____________

https://www.newsbeast.gr/travel/arthro/3395402/ermoupoli-to-ipethrio-mousio-tis-sirou

Ορεινή Ηλεία - "Ο τουρισμός άργησε μια μέρα"

Εφημερίδα Καθημερινή: 

Αφιέρωμα του Περιοδικού «Ταξίδια» της Καθημερινής την Κυριακή 17 Φεβρουαρίου 2018

Η ιδέα ήταν να κάνουμε ένα οδοιπορικό σε έναν προορισμό που συχνά επισκιάζεται είτε από την –πολύ πιο προχωρημένη– Μεσσηνία είτε από την Αχαΐα και την Αρκαδία, δύο νομούς όπου έχει αναπτυχθεί ιδιαίτερα ο χειμερινός τουρισμός.

Να περιηγηθούμε στην ενδοχώρα της Ηλείας, μια περιοχή χαμηλών τόνων για την οποία είχαμε ακούσει ότι έχει βουκολική γαστρονομία με πρωταγωνιστή το αγριογούρουνο, μέτριους δρόμους, μάλλον ανεπαρκή ξενοδοχειακή υποδομή, αλλά φανταστική φύση. Έτσι ήταν. Παρότι πριν από δέκα χρόνια ο νομός κατακάηκε, τα δάση του ξαναγεννιούνται. Η Ηλεία, πέρα από το Κατάκολο και την Αρχαία Ολυμπία, είναι εν πολλοίς παρθένα. Διαθέτει τις προδιαγραφές για να μετατραπεί σε πόλο εναλλακτικών μορφών τουρισμού –έχει ποτάμια, καταρράκτες, αρχοντικά κεφαλοχώρια– και να αναπτυχθεί με βιώσιμο τρόπο. Πέρα από την τουριστική (ή μη) εξέλιξή της, πάντως, η χειμωνιάτικη εκδρομή στην Ηλεία προσφέρει ζωντανές εικόνες: Ένα τεράστιο χοιροτόμαρο κρεμασμένο σαν τρόπαιο στην είσοδο ενός κρεοπωλείου. Μια κυρία που κερνάει τους συγχωριανούς μπακλαβά από το παράθυρό της. Έναν Αμαλιαδίτη τσιγγάνο που μπαλώνει με κασσίτερο τα καζάνια που του φέρνουν οι ντόπιοι στο υπαίθριο γανωματάδικό του, στην άκρη του δρόμου.

ΠΕΝΤΕ ΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΝΔΟΧΩΡΑ

1. Στα ίχνη του Ηρακλή και του Φόλου

Οι καταρράκτες της Νεμούτας είναι ένα –άγνωστο στους πολλούς– φυσικό αξιοθέατο της Ηλείας. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Με την προώθηση δύο φυσικών αξιοθεάτων της Ηλείας, του δρυοδάσους της Φολόης και των καταρρακτών της Νεμούτας, ασχολείται ενεργά μια ομάδα ντόπιων. Αρκετά γνωστό το πρώτο (ένα τεράστιο αυτοφυές βελανιδόδασος ενταγμένο στο δίκτυο NATURA 2000), άγνωστοι στους περισσότερους οι δεύτεροι. Στόχος της ομάδας, που έχει συστήσει και μια Κοινωνική Συνεταιριστική Επιχείρηση («Περιβαλλοντικές Διαδρομές Δράσεις Νεμούτα-Αρχαία Ολυμπία»), είναι «να δείξει τις ομορφιές της περιοχής, να ευαισθητοποιήσει την τοπική κοινωνία σε θέματα φυσικού περιβάλλοντος και ουσιαστικά να προωθήσει τη λεγόμενη “ενδογενή ανάπτυξη”, όπου οι ίδιοι οι κάτοικοι αναλαμβάνουν την προβολή του τόπου», αναφέρει ο Νίκος Σιάκκουλης, εκ των συμμετεχόντων. Μαζί του κάνουμε μια φοβερή βόλτα σε τρεις καταρράκτες (από τους περίπου τριάντα που, όπως μας λέει, υπάρχουν στη Νεμούτα), αλλά και στο ομιχλώδες δάσος της Φολόης με τις γυμνές από φύλλα βελανιδιές. Είναι χειμώνας, ο τουρισμός ανύπαρκτος και η φύση δική μας.

Ο Νίκος μάς εξηγεί ότι η ομάδα σκοπεύει να προωθήσει ένα τουριστικό πρότζεκτ όπου οι πεζοπορίες θα επενδύονται με μυθολογική αφήγηση, για να γίνονται πιο ενδιαφέρουσες για το κοινό. «Το δρυοδάσος της Φολόης ήταν η κατοικία των Κενταύρων. Πήρε την ονομασία του από τον Κένταυρο Φόλο και συνδέεται με άθλους του Ηρακλή, όπως είναι η σύλληψη του Ερυμάνθιου Κάπρου. Ο Ηρακλής κατευθύνεται στον Ερύμανθο και συλλαμβάνει τον Κάπρο, που στην πραγματικότητα συμβολίζει την ορμητικότητα του ποταμού. Ο μυθικός ήρωας δεν είναι τίποτε άλλο παρά η προσπάθεια του ανθρώπου να προστατευτεί από τα φαινόμενα της φύσης». ||Πληροφορίες για τις δράσεις της ομάδας θα βρείτε στο facebook («Καταρράκτες Νεμούτας-Φαράγγι Ερυμάνθου»). Τα μονοπάτια της Νεμούτας δεν είναι σηματοδοτημένα.

2. Αρχοντική Δίβρη

Βραδινή όψη της Δίβρης, ιστορικού χωριού της Ηλείας. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Ένα από τα σημαντικά ορεινά κεφαλοχώρια της περιοχής είναι η Δίβρη ή Λαμπεία (υψ. 900 μ.). Το χωριό έχει χάσει πια την παλιά του αίγλη, όμως περπατώντας στα δρομάκια του, καταλαβαίνεις ότι εδώ κάποτε υπήρχε ευημερία και πλούτος.

Το κέντρο πολιτισμού και περιβάλλοντος «Αρχοντικό Πετραλιά» στεγάζεται στην ιστορική οικία της γνωστής οικογένειας, σε ένα πέτρινο κτίριο του 19ου αιώνα στη συνοικία Περδικαράδες. Φιλοξενεί μια έκθεση για το περιβάλλον, αλλά και για σημαίνοντες Διβραίους όλων των πολιτικών και κοινωνικών αποχρώσεων: από τους αδελφούς Αγγελόπουλους που ανήκαν στους οκτώ ιδρυτές της ελληνοαμερικανικής οργάνωσης ΑΧΕΠΑ και τον πρόεδρο της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (και μέλος της Διεθνούς) Επαμεινώνδα Πετραλιά μέχρι τον αντιστασιακό Αλέξανδρο Παναγούλη και τον συγγραφέα Παύλο Μάτεσι. Είναι λίγο βαριά η θεματολογία του μουσείου, όμως αυτό αλλάζει όταν αντικρίσει κανείς την Beibei το ψάρι, την Jingjing το πάντα και τη Nini το χελιδόνι, τρεις κινέζικες μασκότ από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Πεκίνου, που με κάποιον μυστήριο τρόπο κατέληξαν στον εκθεσιακό χώρο της Δίβρης.

Φεύγοντας από το χωριό, συνεχίστε τη βόλτα σας προς Τριπόταμα. Στις όχθες του Ερύμανθου βρίσκεται ο «Μύλος», μια ταβέρνα-ιχθυοτροφείο που στεγάζεται στον χώρο ενός παλιού νερόμυλου και σερβίρει πέστροφα, ψητή και καπνιστή, την οποία μπορείτε ακόμα και να ψαρέψετε. Αν παραγγείλετε τσίπουρο, παρατηρήστε το λογότυπο του μπουκαλιού: δείχνει έναν ασημένιο οβολό του 5ου αιώνα π.Χ., που, όπως μας λένε οι ιδιοκτήτες, βρέθηκε στην αρχαία Ψωφίδα και απεικονίζει –τι άλλο;– μια πέστροφα. Όταν ανοίξει λίγο ο καιρός, βουτήξτε στο ποτάμι (η θερμοκρασία του νερού είναι στους 12 βαθμούς όλο τον χρόνο με μικρές διακυμάνσεις). Θα βρεθείτε να κολυμπάτε στο υδάτινο σύνορο Ηλείας-Αχαΐας!

|| «Αρχοντικό Πετραλιά», τηλ. 6978-584111. Επίσκεψη κατόπιν συνεννόησης με ελεύθερη είσοδο. Ταβέρνα «Μύλος», τηλ. 26920-51380.

3. Ένα αλλιώτικο κτήμα

Η Ηλεία βγάζει εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Κοντά στο χωριό Λουκάς έχει μετοικήσει, εδώ και χρόνια, μια παρέα Αθηναίων. Ο Τάσος, η Ράνια, ο Λεωνίδας, η Καλλιόπη, ο Δημήτρης και ο Γιάννης, με εντελώς άσχετο επαγγελματικό background (διοίκηση επιχειρήσεων, νομική, γραφιστική, πληροφορική κ.λπ.), αποφάσισαν κάποια στιγμή στη ζωή τους να γίνουν βιοκαλλιεργητές. Το πείραμα πέτυχε και η παρέα ρίζωσε για τα καλά στον Λουκά. Σε έκταση 60 στρεμμάτων παράγουν μελισσοκομικά προϊόντα (μέλι –που μάλιστα έχει αποσπάσει πολλές βραβεία–, κερί, γύρη, βασιλικό πολτό, πρόπολη) και λάδι από κορωνέικη ελιά, «εξαιρετικά παρθένο και υψηλά φαινολικό», όπως λέει ο Γιάννης περήφανα.

Από ζώα έχουν κότες και κατσίκες, γάτες, σκυλιά, πάπιες και ελαφάκια ντάμα-ντάμα. Το καλοκαίρι η δεξαμενή-λίμνη της φάρμας λειτουργεί ως φυσικό κλιματιστικό («λόγω της εξάτμισης του νερού, η θερμοκρασία κατεβαίνει μία με δύο μονάδες»), ενώ το Λαγανέικο ποτάμι εξυπηρετεί τις αρδευτικές τους ανάγκες μέσω υδραυλικού κριού που λειτουργεί με την πίεση του νερού. Αν θέλει κανείς να τους συμβουλευτεί περί βιοκαλλιεργειών ή για οτιδήποτε άλλο, το κτήμα είναι επισκέψιμο κατόπιν συνεννόησης.

|| Κτήμα Φούγκα, τηλ. 26220-93418.

4. Ατμοσφαιρική Ανδρίτσαινα

Αργαλειός στο Λαογραφικό Μουσείο Ανδρίτσαινας. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Το καταλληλότερο μέρος για να μπει κανείς στην ατμόσφαιρα της παλιάς Ανδρίτσαινας και να πάρει μια ιδέα σχετικά με την ανάπτυξη που βίωσε –ήδη από το 1200– το πετρόχτιστο κεφαλοχώρι της νότιας Ηλείας είναι το Λαογραφικό Μουσείο. Στεγάζεται στο αρχοντικό του Γεωργίου και της Φούλας Κανελλοπούλου, ένα κτίσμα του 1847 που μέσα σε 500 τ.μ. φιλοξενεί περί τα 4.000 εκθέματα: θα δείτε, μεταξύ άλλων, μια παγωτομηχανή, μια προβατοψαλίδα, ένα πρωτόγονο σίδερο κάρβουνου για φουστανέλες, ένα επιτοίχιο υφαντό που απεικονίζει το ειδύλλιο του Τάσου με την Γκόλφω, το μπεζ νυφικό της ιδιοκτήτριας Φούλας και κορνιζαρισμένο το τελευταίο γράμμα που έλαβε από τον βαλκανιομάχο σύζυγό της, δύο μέρες πριν αυτός πεθάνει.

Στο ίδιο πνεύμα με το μουσείο κινείται και ο έτερος πολιτιστικός πυρήνας του χωριού, η Νικολοπούλειος Βιβλιοθήκη, που ιδρύθηκε στα μέσα του 19ου αιώνα μετά από δωρεά του Κωνσταντίνου-Αγαθόφρωνα Νικολόπουλου. Σαράντα εφτά κιβώτια με βιβλία μεταφέρθηκαν ακτοπλοϊκώς από το Παρίσι στο Ναύπλιο και από εκεί με ζώα έως την Ανδρίτσαινα. Περιλαμβάνει εκδόσεις των Ελλήνων κλασικών και πολύτιμα αντίτυπα της πρώιμης εποχής της τυπογραφίας, ενώ διαθέτει και εργαστήριο συντήρησης βιβλίων. Σπουδαίος θεματοφύλακας της ιστορίας της Ανδρίτσαινας είναι η βιβλιοθήκη της. Γεννήθηκε από την εσωστρεφή αγάπη ενός συλλέκτη προς τα βιβλία του και –αυτό είναι το σπάνιο– συνεχίζει να λειτουργεί με την ίδια προστατευτική τρυφερότητα από το σημερινό προσωπικό.

Η βόλτα στο χωριό μπορεί να κλείσει με μια επίσκεψη στο παντοπωλείο του Βασίλη Θεοδωρόπουλου για γευσιγνωσία παστού χοιρινού (το φτιάχνει ο ίδιος και είναι πολύ νόστιμο) ή για αγορά ντόπιων προϊόντων – από λουκάνικο Ανδρίτσαινας μέχρι μυζήθρα και μεγαδένδρι (καπνιστό τυρί). Για το φινάλε αφήστε το εστιατόριο «Συνταγές Μαγειρικής», που σερβίρει νόστιμα πιάτα με βάση το κρέας και ένα λαχταριστό επιδόρπιο με λιοδώρι (τυρί σχάρας), μέλι, κανέλα, σουσάμι και σταφίδα.

|| Λαογραφικό Μουσείο, Τετάρτη, Παρασκευή- Κυριακή 11.00-14.00, δωρεάν είσοδος με εθελοντική συνεισφορά, www.andritsainamuseum.gr. Νικολοπούλειος Βιβλιοθήκη, Τρίτη-Σάββατο 08.00-14.00, τηλ. 26260-22242. «Συνταγές Μαγειρικής», τηλ. 26260-22004.

5. Ο ναός του θεραπευτή θεού

Εσωτερική άποψη του ναού του Επικούριου Απόλλωνα. (Φωτογραφία: ΝΙΚΟΣ ΚΟΚΚΑΣ)

Το πρώτο από τα ελληνικά μνημεία που εντάχθηκε στο δίκτυο της UNESCO το 1986 (πριν από την Ακρόπολη, τους Δελφούς, την Επίδαυρο, τα Μετέωρα, την Ολυμπία) ήταν ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα, του θεού που λάτρευαν οι αρχαίοι Φιγαλείς ως θεραπευτή επειδή τους έσωσε από λοιμό.

Κατασκευασμένος από μάρμαρο και ασβεστόλιθο, βρίσκεται σε απόμερο ορεινό σημείο στις Βάσσες (υψ. 1.131 μ.), μεταξύ Ηλείας και Μεσσηνίας, χτίστηκε από τον Ικτίνο το 420-400 π.Χ.

Γνωστός ως ο «Παρθενώνας της Πελοποννήσου», θεωρείται ο μόνος αρχαίος ναός που ενσωματώνει χαρακτηριστικά και των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών, ενώ στην ιωνική ζωφόρο του –που βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο– απεικονιζόταν Αμαζονομαχία και Κενταυρομαχία. Με τόσες περγαμηνές ο επισκέπτης της πρώτης φοράς θα περίμενε λίγο περισσότερα απ’ όσα αντικρίζει φτάνοντας: ένα σκέπαστρο σαν λευκό κουκούλι (για προστασία από τα καιρικά φαινόμενα) και μέσα σκαλωσιές, καθίζηση κατά τόπους και ένα πράσινο διχτάκι που λειτουργεί ως διαχωριστικό. Η εικόνα μπορεί να μην ταιριάζει στον θεό Απόλλωνα, παρ’ όλα αυτά ο ναός παραμένει εντυπωσιακός. Όμορφος είναι και ο περιβάλλων χώρος.

||Καθημερινά 8.00-15.00. Εισιτήριο 3 ευρώ.

ΡΑΦΤΙΝΓΚ ΣΤΟΝ ΛΑΔΩΝΑ

Για το τέλος αφήστε μια εκδρομή λίγο πέρα από τα όρια της Ηλείας, στο σημείο όπου η Αχαΐα συνορεύει με την Αρκαδία. Κοντά στο χωριό Δάφνη βρίσκεται η βάση της Eco Action, μιας εταιρείας εναλλακτικού τουρισμού που διοργανώνει διάφορες δραστηριότητες, όπως ράφτινγκ, τοξοβολία, πεζοπορίες, ποδήλατο βουνού και lake kayak στην τεχνητή λίμνη Λάδωνα (13 χλμ. απόσταση).

«Οι δραστηριότητες απευθύνονται σε όλο τον κόσμο. Δεν χρειάζεται να έχεις εμπειρία σε κάτι, αρκεί απλώς να σου αρέσει η επαφή με τη φύση», εξηγεί ο υπεύθυνος, Απόστολος Παπαοικονόμου. «Το μέρος προσφέρεται για να έρθει κανείς με την οικογένειά του ή και μόνος, να διανυκτερεύσει, να φάει και γενικά να περάσει ένα διήμερο ή ακόμη και μία μέρα, αφού είμαστε πολύ κοντά στην Αθήνα». Είναι πράγματι πολύ ωραία η ατμόσφαιρα, οι άνθρωποι φιλόξενοι, η σόμπα ζεσταίνει τον χώρο όπου σερβίρεται το φαγητό, οι κρεατομεζέδες, οι πίτες και το τσίπουρο σε κάνουν να νιώθεις σαν να είσαι καλεσμένος σε οικογενειακό τσιμπούσι.

|| Πληροφορίες για τις δραστηριότητες της Eco Action θα βρείτε στο www.ecoaction.gr.

Μετάβαση

ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ: ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΑΒΡΑΜΙΔΗΣ

Το χωριό της Αρχαίας Ολυμπίας βρίσκεται στην καρδιά του νομού Ηλείας και, σε αντίθεση με άλλους οικισμούς της περιοχής, διαθέτει τουριστικές υποδομές. Είναι μια καλή βάση για να κινηθείτε τόσο προς τα νότια (Ανδρίτσαινα, Ναός Απόλλωνα) όσο και προς τα βόρεια (Νεμούτα, Φολόη, Δίβρη, Λουκάς). Η απόσταση Αθήνα-Αρχαία Ολυμπία μέσω Τρίπολης είναι 300 χλμ. (κόστος διοδίων-καυσίμων γύρω στα 40 ευρώ η απλή μετάβαση).

Αποστάσεις

Με αφετηρία την Αρχαία Ολυμπία:
Ανδρίτσαινα: 50 χλμ.
Ναός Επικούριου Απόλλωνα: 62 χλμ.
Φολόη: 35 χλμ.
Νεμούτα: 25 χλμ.
Λουκάς: 48 χλμ.
Δίβρη: 42 χλμ.
Ιχθυοτροφείο «Μύλος»: 55 χλμ.
Eco Action Λάδωνα: 77 χλμ.

Διαμονή

• Το πεντάστερο Arty Grand Hotel (λόφος Δρούβα Αρχαίας Ολυμπίας, τηλ. 26240-26000, www.artygrandhotel.gr) είναι ένα προσεγμένο resort, με μεγάλο ατού το τεράστιο και σύγχρονο spa του.
Από 90 ευρώ το δίκλινο.

• Το τεσσάρων αστέρων Europa Hotel (λόφος Δρούβα Αρχαίας Ολυμπίας, τηλ. 26240-22650, www.hoteleuropa.gr) είναι επίσης πολύ καλή επιλογή. Έχει ποικιλία δωματίων και ωραία διακόσμηση. Από 93 ευρώ το δίκλινο.

• Ένα κατάλυμα που ταιριάζει σε οικογένειες ή παρέες είναι το Lalas Village (χωριό Λάλας, 26240-41270), στο οποίο μπορείτε να νοικιάσετε ένα μικρό διαμέρισμα. 65 ευρώ τα τέσσερα άτομα.

Πηγή: 

http://www.kathimerini.gr/949213/gallery/ta3idia/sthn-ellada/oreinh-hleia-o-toyrismos-arghse-mia-mera

http://www.douka-ilias.gr/to-douka-sta-mme/efhmerida-kathhmerinh-oreinh-hleia-o-toyrismos-arghse-mia-mera

"Αρκαδικό Βήμα" Κυκλοφόρησε το νέο φύλλο του Φεβρουαρίου με πρώτο θέμα: "Καρύταινα, πανέμορφος οικισμός στην Αρκαδία, χτισμένος πάνω σε λόφο", "Εις Έλλην", ο Παναγιώτης Ποταγός, ο μεγάλος Έλληνας εξερευνητής που αποθεώθηκε παντού....

  ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΑ 

πατήστε  εδώ για να διαβάστε ολόκληρη την εφημερίδα 

https://selides-arkadiko.blogspot.gr/

Βαρκελώνη, μια εκτυφλωτική πόλη σε αέναη κίνηση και διαρκή μεταμόρφωση

ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ: ΠΑΡΑΛΛΗΛΟ ΣΥΜΠΑΝ

Μια εκτυφλωτική πόλη σε αέναη κίνηση και διαρκή μεταμόρφωση σας προσκαλεί για μια περιπλάνηση στο όνειρο ανάμεσα στον καυτό ήλιο της Μεσογείου και στην ποτισμένη με αψέντι φαντασία του Gaudí.

Πολύ αγαπημένη πόλη. Για πολλούς η πιο αγαπημένη απ’ όλες. Και για μένα. Η γνωριμία κρατάει πολλά χρόνια. Πολλές επισκέψεις μεταξύ 1998 και 2004. Αλλες εποχές, εποχές αγώνων, αλληλεγγύης, κινημάτων, τότε που λέγαμε «οι άνθρωποι πάνω από τους αριθμούς» και «ένας διαφορετικός κόσμος είναι πιθανός», συνθήματα σήμερα πιο επίκαιρα από ποτέ, αλλά...

Το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης έβρισκε έναν από τους πιο δυνατούς εκφραστές του στη Βαρκελώνη με τη μεγάλη παράδοση κοινωνικών αγώνων, στην πόλη που υπήρξε «μπροστάρισσα» στο μεγάλο «πείραμα» του Λαϊκού Μετώπου και προπύργιο των Δημοκρατικών στα χρόνια του Ισπανικού Εμφυλίου.

Τότε, στην αλλαγή της χιλιετίας, η πόλη ήταν ένα παγκόσμιο «χωριό» όπου όλες οι φυλές χόρευαν στα στενά της Raval, του Barri Gòtic, του Born την pachanga των Mano Negra και του Manu Chao. Εναν απόηχο αυτής της εποχής μπορεί να αφουγκραστεί σήμερα ο επισκέπτης στο bar Mariachi, στην Carrer dels Codols, στο Barri Gòtic (Γοτθική Συνοικία). 

Παράλληλα, την ίδια εποχή, η Βαρκελώνη είχε μπει για τα καλά στον τουριστικό χάρτη. Είχαν προηγηθεί οι πολύ επιτυχημένοι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1992, που αναμόρφωσαν την πόλη και ειδικά το παραθαλάσσιο μέτωπο. Παραδόξως, αν και παραδοσιακά μεγάλο λιμάνι, μέχρι τότε η πόλη είχε γυρισμένη την πλάτη στη θάλασσα. Το κύμα της Μεσογείου έσκαγε σε φτωχογειτονιές με υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας και σε εγκαταλελειμμένα εργοστάσια.

Εντυπωσιακό θέαμα, συνδυασμός ήχου, φωτός και νερού στη «Font Màgica»

Πολλοί είναι αυτοί που αναπολούν την προ Ολυμπιακών Αγώνων εποχή - ανάμεσά τους πιθανότατα και ο εμβληματικός ντετέκτιβ Pepe Carvalho του Manuel Vázquez Montalbán - ως πιο «αυθεντική», παρ’ όλα αυτά είναι κοινώς αποδεκτό ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1992 είχαν ευεργετική επίδραση στην εξέλιξη της πόλης.

Υποτίθεται ότι και εμείς εδώ στην Ελλάδα θα είχαμε ως πρότυπο τη Βαρκελώνη για τους αγώνες του 2004 αλλά πέρα από κάποιες αρχιτεκτονικές παρεμβάσεις του Santiago Calatrava που «συνδέουν» τα δύο Ολυμπιακά συγκροτήματα, nada que ver, που λένε και οι Ισπανοί («καμία σχέση»!)

Για τις παλιές αγάπες

Η οροφή του Palau Güell στη συνοικία Raval, πολύ κοντά στην ξακουστή Rambla

Επιστροφή 12 χρόνια μετά. Σαν τον παλιό εραστή που γερνάει ενώ ο χρόνος δείχνει να αδιαφορεί για την παλιά του αγαπημένη, νιώθω να ξυπνά μέσα μου η ζήλια. Κι αν η Βαρκελώνη παραμένει κούκλα, ίσως πιο κούκλα από ποτέ, εγώ της βρίσκω, ίσως και να εφευρίσκω, «κουσούρια».

Η Rambla, ένας από τους πιο διάσημους δρόμους του κόσμου

Μου φαίνεται παραδομένη στα θέλγητρα του μαζικού τουρισμού, άκρατα και άκριτα εμπορευματοποιημένη, για να μη χρησιμοποιήσω καμιά πιο βαριά έκφραση. Ορδές Βορειοαμερικανών, Βορειοευρωπαίων και Γιαπωνέζων κατακλύζουν τους δρόμους της, καταβροχθίζουν τα θαλασσινά, τα χαμόν, τα τάπας και τις παέγιες της, αγοράζουν όσο όσο τα σπίτια στο ιστορικό κέντρο (Ciutat Vella), εκτοπίζοντας τους ντόπιους σε περιφερειακές συνοικίες, όπως το Poble Sec και το Poble Nou, και τους παλιούς μετανάστες, Ανδαλουσιανούς του ’50 και του ’60 και Νοτιοαμερικανούς, Βορειοαφρικάνους και Ασιάτες του ’90 (όλους αυτούς που έδιναν στην πόλη το ιδιαίτερο «χρώμα» της) ακόμα παραπέρα. 

Παράπλευρη απώλεια: οι τιμές στα ύψη, παντού, σε διαμονή, φαγητό, καφέ ακόμα και στα εισιτήρια για τα αξιοθέατα. Θα χρειαστείτε γύρω στα 80 ευρώ για να επισκεφθείτε τα 5 σημαντικότερα κτίρια με τη σφραγίδα του Antoni Gaudí!

Το «Portico de la Lavandera», ένα τεράστιο πέτρινο «κύμα» στο Parc Güell

Αφήστε τις ατέλειωτες ουρές! Θα περιμένετε αρκετή ώρα για να φτάσετε στο γκισέ και, όταν πληρώσετε το εισιτήριο, μπορεί να σας πουν να ξαναπεράσετε σε 3, 4 ή και 5 ώρες για να μπορέσετε να μπείτε τελικά! Αν θέλετε να αποφύγετε την ταλαιπωρία, βγάλτε τα εισιτήριά σας ηλεκτρονικά ή μέσω κάποιου app για smart phones και παρακάμψτε τις ουρές. 

Περπατώντας στη Rambla 

Η Carrer del Bisbe, χαρακτηριστικό δρομάκι στη Γοτθική Συνοικία (Barri Gòtic) της πόλης

Οι περισσότεροι ξεκινούν τις βόλτες τους στην πόλη από την Plaça (πλατεία) de Catalunya με τα μεγάλα εμπορικά κέντρα, κλασικό σημείο συνάντησης και συγκοινωνιακό κόμβο και κατευθύνονται προς τη Rambla (από τη λέξη «ramla» που στα αραβικά σημαίνει «χείμαρρος»), έναν από τους διασημότερους δρόμους του κόσμου.

Εκεί που κάποτε κυλούσε ένας χείμαρρος έξω από τα τείχη της παλιάς πόλης σήμερα ρέει ένα ανθρώπινο ποτάμι κατακλυσμιαίων διαστάσεων. Δεκάδες καφέ, εστιατόρια, κιόσκια, εμπορικά καταστήματα, ανθοπωλεία, διεκδικούν την προσοχή των επισκεπτών από δεκάδες καλλιτέχνες δρόμου, μίμους, μουσικούς, ταχυδακτυλουργούς και ζωντανά «αγάλματα» (1 ευρώ η φωτογραφία)!

Ακόμα κι εκεί στάθηκα άτυχος. Ενα «Street Food Festival» στο κάτω μέρος της Rambla είχε εκτοπίσει προσωρινά τα ανθρώπινα «αγάλματα», αυτή την τόσο χαρακτηριστική εικόνα της πόλης. 

Τουλάχιστον ήταν εκεί που την είχα αφήσει η Boqueria (Mercat de Sant Josep), η ξακουστή αγορά της Βαρκελώνης, αυτός ο ναός της αφθονίας όπου ένα χάρτινο χωνάκι με καλαμαράκια και ένα σάντουιτς με χαμόν με «επαναφόρτισαν». Στη θέση τους ήταν ακόμα το φημισμένο θέατρο Liceu, η λυρική σκηνή της πόλης και η Plaça Reial με την αποικιοκρατική ατμόσφαιρα, τα νεοκλασικά και τους φοίνικες. 

Εκατοντάδες πλανόδιοι καλλιτέχνες κατακλύζουν τη Rambla και τη Γοτθική Συνοικία

Στο τέρμα της Rambla, πολύ ψηλά στο βάθρο του, ο Κολόμβος, αν και θεωρητικά θα έπρεπε να δείχνει προς τα δυτικά και τον Νέο Κόσμο, εξακολουθεί να δείχνει προς τον Νότο, ίσως γιατί «εκεί του κλήρωσε ο έρωτας το λόττο». 

Στα ανατολικά της Rambla απλώνεται η κάποτε κακόφημη συνοικία Raval όπου αξίζει να κάνετε μια στάση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (MACBA) και στο Palau Güell, ένα από τα πρώτα έργα του Gaudí, εκεί όπου αρχίζει να διαφαίνεται εν σπέρματι η μεγαλοφυΐα και το «παράλληλο σύμπαν» του μεγάλου αρχιτέκτονα. 

Στα βορειοανατολικά της Rambla απλώνεται μία από τις μεγαλύτερες, πιο καλά συντηρημένες και ομοιογενείς Γοτθικές Συνοικίες της Ευρώπης. Στον λαβύρινθο του Barri Gòtic αξίζει να χαθείτε για ώρες χωρίς σχέδιο και πρόγραμμα.

Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν αξιοθέατα που δεν πρέπει να χάσετε, ξεκινώντας από τον επιβλητικό καθεδρικό ναό και το παρακείμενο μοναστήρι, μια πραγματική όαση δροσιάς. Κάθε Κυριακή μεσημέρι, εκατοντάδες Καταλανοί συγκεντρώνονται έξω από τον Καθεδρικό για να χορέψουν τον παραδοσιακό κυκλικό χορό Sardana, διατυμπανίζοντας την «καταλανικότητά» τους, όπου «καταλανικότητα» για τους πιο εθνικιστές εξ αυτών σημαίνει και αγώνα για την ανεξαρτησία της Καταλωνίας.

Η «καρδιά» της La Pedrera

Να θυμίσω ότι η Καταλωνία είναι μία από τις Αυτόνομες Κοινότητες της Ισπανίας, με δική της τοπική Κυβέρνηση (Generalitat), που εδρεύει περίπου 100 μέτρα νότια του Καθεδρικού απέναντι από το Δημαρχείο της Βαρκελώνης.

Ενα σοκάκι δίπλα στο κτίριο της Generalitat θα σας οδηγήσει σε ένα από τα πολλά παράδοξα της πόλης, έναν ρωμαϊκό ναό εγκλωβισμένο στον φωταγωγό πολυκατοικίας.

Περνώντας τη Via Laietana, φτάνετε στην κάποτε παραθαλάσσια γειτονιά Ribera, όπου επιβάλλεται μια στάση στο κτίριο-ύμνο στον μοντερνισμό Palau de la Música Catalana (1905-1908) το «Παλάτι της Καταλανικής Μουσικής», magnum opus του διάσημου αρχιτέκτονα Lluis Domènech i Montaner.

Τα έντονα χρώματα και ο βαρύς διάκοσμός του μπορεί για κάποιους να είναι «δύσπεπτα», αλλά αποτελούν έναν θρίαμβο του συνόλου σχεδόν των διακοσμητικών τεχνών, για να μη μιλήσουμε για τους ίδιους τους τεχνίτες - μάστορες και καλλιτέχνες. 

Κατεβαίνοντας τη Via Laietana με κατεύθυνση προς τη θάλασσα, στρίψτε διαγώνια αριστερά στην Carrer de l’ Argenteria και θα φτάσετε στον εντυπωσιακό ναό Santa Maria del Mar (1329-1383) το πιο χαρακτηριστικό ίσως δείγμα καταλανικού γοτθικού ρυθμού, που αποτελεί και ένα ακόμη σύμβολο «καταλανικότητας». Βρίσκεστε πια στο Born, μία από τις πιο νεανικές και ζωντανές γειτονιές της πόλης με δεκάδες, μπαρ, καφέ και εστιατόρια. 

Στην αγκαλιά της Μεσογείου

Η καλλιτεχνική εγκατάσταση «L'estel ferit» της Rebecca Horn στην παραλία της Barceloneta

Στο τέρμα της Via Laietana, φτάνετε στο Port Vell («Παλιό Λιμάνι») και στο τμήμα της πόλης που γνώρισε τη μεγαλύτερη μεταμόρφωση λόγω των Ολυμπιακών Αγώνων του 1992. Στη μέση του λιμανιού, διασχίζοντας τη γέφυρα Rambla del Mar, θα φτάσετε στο εμπορικό κέντρο Maremagnum και το ξακουστό Αquarium της πόλης.

Μπάνιο μετά μουσικής στην παραλία Sant Sebastià, στην Barceloneta

Στα ανατολικά του λιμανιού απλώνεται η γραφική συνοικία Barceloneta («Μικρή Βαρκελώνη»), γνωστή για τα εξαιρετικά εστιατόριά της που φημίζονται κυρίως για τα θαλασσινά. Η σημερινή «σικ» γειτονιά δεν θυμίζει σε τίποτα τη φτωχογειτονιά περασμένων δεκαετιών όπου ζούσαν ψαράδες, βιομηχανικοί εργάτες και Τσιγγάνοι από την Ανδαλουσία. Ακόμα και το παλιό της όνομα («Somorrostro») έχει ξεχαστεί.

H κεντρική αίθουσα του «Μεγάρου της Καταλανικής Μουσικής» («Palau de la Música Catalana»)


Ακολουθώντας την Passeig Marítim, έχετε στα δεξιά σας τις κατακλυσμένες από κόσμο παραλίες της Barceloneta και του Sant Sebastià και «σημαδεύετε» το χρυσαφένιο «Ψάρι» («Peix») του Frank Gehry στο ένα χιλιόμετρο περίπου. Πίσω από αυτό θα συναντήσετε το Ολυμπιακό λιμάνι και το Ολυμπιακό Χωριό. 

Επιστροφή στην Barceloneta και συγκεκριμένα στον πύργο του Sant Sebastià, απ’ όπου θα πάρετε το τελεφερίκ για το Montjuïc. H διαδρομή προσφέρει αξέχαστη «εναέρια» θέα στην πόλη.

Κυματιστό ταβάνι στην Casa Batlló

Το «Εβραϊκό βουνό» αποτελούσε πριν από τους Ολυμπιακούς ερωτική φωλίτσα για «άστεγα» ή/και «παράνομα» ζευγαράκια αλλά και στέκι ναρκομανών. Σήμερα εκτός από το Ολυμπιακό συγκρότημα με τον περίφημο «πύργο του Calatrava» φιλοξενεί μουσεία και γκαλερί, με πιο σημαντικό το Fundació Joan Miró. Θα βρείτε επίσης υπέροχους κήπους και ένα επιβλητικό κάστρο (Castell).

Στα βορειοδυτικά του λόφου θα δείτε το νεομπαρόκ κτίριο του Palau Nacional, που φιλοξενεί το Εθνικό Μουσείο Τέχνης της Καταλωνίας (Museu Nacional d’Art de Catalunya). Στα «πόδια» του βρίσκεται η Font Màgica («μαγική πηγή»), ένα σιντριβάνι όπου κάθε βράδυ εκτυλίσσεται ένα σόου τύπου «Ηχος και Φως», το οποίο με το επιπλέον στοιχείο του νερού μετατρέπεται σε πραγματικό υπερθέαμα. 

Αρχιτεκτονική πανδαισία

Κυματοειδής σκάλα στην Casa Batlló

Οταν η Βαρκελώνη άρχισε να ασφυκτιά εντός των τειχών της παλιάς πόλης, σχεδιάστηκε η επέκτασή της σε μια νέα γειτονιά, την Eixample. Αυτή η επέκταση συνέπεσε με τη ραγδαία οικονομική και κοινωνική άνοδο μιας νέας αστικής τάξης. Η μπουρζουαζία παντού και πάντα επιθυμεί διακαώς να μπει στο μάτι των παλαιών αριστοκρατών και το βασικό της όπλο είναι η επίδειξη του πλούτου. Ποιο πεδίο δόξης λαμπρότερο, όσον αφορά την επίδειξη, από μια εκθαμβωτική κατοικία; 

Η έκρηξη της ματαιοδοξίας των αστών συνέπεσε με το ξέσπασμα δημιουργικής φαντασίας σπουδαίων αρχιτεκτόνων, με αποτέλεσμα τον Μοντερνισμό. Στα τέλη του 19ου - αρχές του 20ού αιώνα, η Βαρκελώνη λυτρωμένη από τα «δεσμά» της παλιάς πόλης, «τρελάθηκε»!

Δεκάδες είναι τα δείγματα στην Eixample, όμως ο πιο εμβληματικός δρόμος της είναι η Passeig de Gràcia. Σε ένα μόνο τετράγωνο, ανάμεσα στις οδούς Consell de Cent και Aragó, θα συναντήσετε τρία διαφορετικά «εξωφρενικά» κτίρια, σχεδιασμένα από τους τρεις σημαντικότερους Καταλανούς αρχιτέκτονες.

Πρόκειται για την Casa Lleó Morera (1905 - αρχιτέκτων, Lluis Domènech i Montaner), την Casa Amatler (1900 - Josep Puig i Cadafalch) και την Casa Battló (1906 - Antoni Gaudí). Tο συγκεκριμένο τμήμα του δρόμου είναι γνωστό στους Ισπανούς ως «μήλον της έριδος», ένα λογοπαίγνιο που προκύπτει από τη διπλή σημασία της λέξης «manzana» στα ισπανικά («μήλο» αλλά και «οικοδομικό τετράγωνο»). 

Στο εσωτερικό της Sagrada Familia. Ενα γιγαντιαίο fractal που προκαλεί δέος

Σε αυτό τον άτυπο αγώνα, πρωτοτυπίας, πρωτοπορίας και παραδοξότητας, ο Gaudí με την αχαλίνωτη φαντασία και εφευρετικότητα έχει ήδη πάρει κεφάλι. Οι αντίπαλοί του προσπάθησαν να απαντήσουν, ο πρώτος με το Recinte Modernista de Sant Pau, ένα νοσοκομείο με εκπληκτικό μοντερνιστικό διάκοσμο, ο δεύτερος με την Casa de les Punxes, με τους οβελίσκους σαν καπέλα μάγισσας. 

Ομως, ο Gaudí μεγάλωσε τη διαφορά, λίγο πιο πάνω στην Passeig de Gràcia, με την Casa Milà, πιο γνωστή ως La Pedrera («το νταμάρι»). Ο,τι και να πούμε για αυτό το κτίριο θα ‘ναι λίγο. Είναι ο ορισμός του «πρέπει να το δεις για να το πιστέψεις», ειδικά η στέγη του, που μοιάζει να βγήκε από τον «Πόλεμο των Αστρων», όμως πολλές δεκαετίες πριν απ’ αυτόν. 

Το ημιτελές αριστούργημα

Αν κάποιοι αμφισβητούν ακόμα την πρωτοκαθεδρία του Gaudí, ίσως αρκεί να αναφέρουμε ότι 7 από τα έργα του αποτελούν Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Κι αν κάποιος ακόμα αμφιβάλλει, τον παίρνουμε από το χεράκι και τον πάμε στη Sagrada Familia, το αδιαφιλονίκητο «σήμα κατατεθέν» της Βαρκελώνης, όπου βάζουμε τελεία και παύλα!

Το ημιτελές αριστούργημα, «υπό κατασκευή» εδώ και 134 χρόνια (και Κύριος οίδε για πόσα ακόμα) μπορεί να περιγραφεί με μία μόνο λέξη: ΔΕΟΣ! Εδώ βλέπουμε συμπυκνωμένη τη φιλοσοφία του. Βλέπουμε τον ίδιο τον Gaudí, τον πιστό καθολικό και τον εθνικιστή Καταλανό.

Η αριστουργηματική, ημιτελής Sagrada Familia αποτελεί το αδιαφιλονίκητο «σήμα- κατατεθέν» της Βαρκελώνης

Τον μεγάλο αρχιτέκτονα που απεχθανόταν τις ευθείες γραμμές, γιατί «δεν υπάρχουν στη φύση»! Τον άνθρωπο που πήρε σκληρά, «άτεγκτα» υλικά και τους έδωσε ελαστικότητα και πλαστικότητα. Το «παράλληλο σύμπαν» του μοιάζει με τον ρευστό κόσμο των ονείρων, που μερικές φορές μπορεί να γίνονται εφιάλτες.

Αυτόν τον ρευστό κόσμο, αυτή την αίσθηση ότι επιπλέω σε ένα σουρεαλιστικό, σχεδόν άυλο σκηνικό θα πάρω μαζί μου για πολλοστή φορά! Μαζί με μια παρέα παλιών, αγαπημένων φίλων σ’ ένα μπαράκι του Poble Sec που μου θύμισαν ότι «τίποτα δεν πάει χαμένο στη χαμένη σου ζωή». Οσο για τη Βαρκελώνη; Ναι, υπήρξε «άπιστη», αλλά  (αν με θέλει πίσω) τη συγχωρώ!

Πηγή: thetravelbook.gr

Μεσολόγγι, Ιερά πόλις του Έθνους

 Αγγελική Σπαθαράκη 

 ΑΘΗΝΑ

Εξοχικό καφενεδάκι - Μεσολόγγι, παλιά φωτογραφία

Μεσολόγγι, Ιερά πόλις του Έθνους 

Πόλη της δυτικής Στερεάς Ελλάδας, πρωτεύουσα του νομού Αιτωλίας και Ακαρνανίας, έδρα του ομώνυμου δήμου. Κάτοικοι 12.225 (2001). Βρίσκεται στο νότιο τμήμα του νομού, στο άκρο της ομώνυμης λιμνοθάλασσα που σχηματίζεται μεταξύ των ορέων Αρακύνθου και Βαράσοβας, σε απόσταση 248 χλμ. δυτικά της Αθήνας.

Η ιστορική αυτή πόλη διαθέτει πολλά αξιοθέατα που σχετίζονται με τη γνωστή έξοδο των αγωνιστών του 1826, όπως το τείχος, η Πύλη της εξόδου, τα μνημεία των Φιλελλήνων και το Ηρώον. Στο μουσείο της πόλης που στεγάζεται στο Δημαρχείο, υπάρχει αξιόλογο υλικό της επανάστασης του 1821, καθώς και πολλά χειρόγραφα του λόρδου Βύρωνος - του οποίου σώζονται και τα ερείπια του σπιτιού του. 

Στο βορειοανατολικό τμήμα της πόλης σε έκταση 14 στρεμμάτων, βρίσκεται ο Κήπος των Ηρώων, όπου υπάρχουν οι προτομές και τα μνημεία των πρωτεργατών του επικού αγώνα του Μεσολογγίου, κατά την Επανάσταση. Στο μέσο του Ηρώου υψώνεται ο Τύμβος, στον οποίο αποτέθηκαν τα οστά των πεσόντων κατά την Έξοδο με απόφαση (1829) του Καποδίστρια. 

Ομορφότερο ίσως των αξιοθεάτων της πόλης είναι η λιμνοθάλασσα με τα ιχθυοτροφεία της. Σε μικρή απόσταση από αυτήν βρίσκονται τα κατάλοιπα ενός ιερού ναού της Αρτέμιδαος Λαφρίας, του 4ου έως 7ου π.Χ. αιώνα. 

Το Μεσολόγγι είναι τόπος καταγωγής πέντε Ελλήνων πρωθυπουργών: Σπύρος Τρικούπης, Ζην Βάλβης, Δημ. Βάλβης, Επαμ. Δεληγιώργη. Χαρ. Τρικούπη καθώς και τω ποιητών: Κ. Παλαάς, Γ. Δροσίνης, Μ. Μαλακάσης, Αντ. Τραυλαντώνη κ.ά.

Το Μεσολόγγι απελευθερώθηκε το 1829 και μετά την απομάκρυνση των 600 Τούρκων που παρέμεναν στην πόλη, άρχισαν να επανέρχονται οι Μεσολογγίτες που είχαν σωθεί και είχαν καταφύγει στην Πελοπόννησο και αλλού. Η θέση του Μεσολογγίου στην είσοδο του Πατραϊκού Κόλπου, η ναυτική παράδοση της πόλης και οι αλυκές, συνετέλεσαν στην οικονομική και πληθυσμική ανάπτυξη του κατά τον 19ο αιώνα. Το 1856 υπήρχαν εννέα πλοία ναυπηγημένα στο Μεσολόγγι που ο πληθυσμός του έφτασε από 6.000 το 1853 τις 12.000 το 1889.

Στο Μεσολόγγι, κατά το απελευθερωτικό κίνημα του 1854 (στη διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου) σχηματίστηκε από εθελοντές το "Επτανησιακόν Σώμα" από 717 άνδρες που εξοπλίστηκαν από τον φρούραρχο Π. Κουρκουμέλη. 

Επίσης η πόλη υπήρξε ένα από τα κέντρα της αντιοθωνικής εξέγερσης υπό την ηγεσία του Θεοδ. Γρίβα, που μπήκε στην πόλη στις 7 Οκτωβρίου επικεφαλής 7.500 ανδρών. Το 1937 το Μεσολόγγι αναγνωρίστηκε ως "Ιερά πόλις" και η Κυριακή των Βαίων ορίστηκε ως επέτειιος της εξόδου.