Περιήγηση στις Οινούσσες

Οι Οινούσσες αποτελούν ένα νησιωτικό σύμπλεγμα εννέα νησιών ανάμεσα στην Ελλάδα και την Μικρά Ασία. Απέχουν 9,5 ναυτικά μίλια από την Χώρα της Χίου, και 5 από τον παραθαλάσσιο οικισμό Λαγκάδα. Το μεγαλύτερο και μόνο κατοικημένο νησί είναι η Οινούσσα ή Αιγνούσα (14 τ.χλμ.)
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Οι Οινούσσες κατοικούνταν από την αρχαιότητα και οι κάτοικοί της απασχολούνταν με την καλλιέργεια αμπελιών. Απόδειξη των προαναφερομένων είναι αφενός, η αναφορά διαφόρων συγγραφέων για αυτά τα νησιά με το όνομα "Οινόεσσα" που σημαίνει πλούσια σε οίνο και αφετέρου, η ύπαρξη ερειπίων στη θέση Μάρμαρο. Σε κείμενα συγγραφέων (Ηρόδοτος, Θουκυδίδης, Εκαταίος ο Μιλήσιος, Πλίνιος ο Νεότερος, Στέφανος Βυζάντιος), οι Οινούσσες αναφέρονται είτε ως γεωγραφική τοποθεσία είτε σε σχέση με γεγονότα που εξελίχθηκαν στην περιοχή.

1 Από το 1315 συναντάμε μόνο κάποιες μεμονωμένες αναφορές σε έγγραφα.

2 Τους δύο επόμενους αιώνες δεν υπάρχουν αναφορές για κατοίκηση. Η γεωγραφική τους θέση, καθώς και η ύπαρξη μικρών και απάνεμων κολπίσκων συνέβαλλαν στο να γίνουν οι Οινούσσες τόπος συνάντησης πειρατών. Από το 1521 εντοπίζουμε σε τουρκικά έγγραφα τις ονομασίες: Qoyun Adasi και Qoyun Adalari
3. Το 1566, οι Οινούσσες βρίσκονται υπό την κατοχή του Τούρκου ναυάρχου Πιαλή Πασά. Μεγάλη δράση στην περιοχή των Οινουσσών παρατηρείται τα έτη 1694-1695 από τον βενετικό στόλο κατά την διάρκεια του τελευταίου βενετοτουρκικού πολέμου και το 1770 από τον ρωσικό στόλο κατά το ρωσοτουρκικό πόλεμο. Οι αναφορές στα νησιά αρχίζουν να πυκνώνουν από τις αρχές του 17ου αιώνα. Τότε οι Οινούσσες αναφέρονται συχνά με την ονομασία Spalmadori η οποία θα κυριαρχήσει στα ξενόγλωσσα κείμενα μέχρι και τον 19ο αιώνα. Άλλες ονομασίες που συναντάμε σε χάρτες ή σε κείμενα περιηγητών είναι Agunto και Oenuses. Η προφορική παράδοση αναφέρεται σε Καρδαμυλήτες βοσκούς που κατοικούσαν περιστασιακά τα νησιά.Στις αρχές του 18ου αιώνα η Οινούσσα, αποτέλεσε χώρο μόνιμης εγκατάστασης από Χιώτες βοσκούς και γεωργούς οι οποίοι μέχρι τότε κατοικούσαν σ`αυτή προσωρινά. Έτσι, στην θέση Κάστρο δημιουργήθηκε ο πρώτος οικισμός και κτίστηκαν οι εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου και Αγίου Νικολάου. Τον 19ο αιώνα ο οικισμός επεκτάθηκε ανατολικότερα, στο Μανδράκι και κτίσθηκε το νεκροταφείο της Αγίας Παρασκευής και η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο μέρος όπου βρίσκεται και σήμερα ο καθεδρικός ναός του νησιού. Η κοινότητα οργανώθηκε και οι κάτοικοι εξέλεξαν δημογέροντες και έναν Μνήμονα.

4 Ο πληθυσμός ανερχόταν περί τα 250 άτομα και είχαν ως κύρια ενασχόληση τη θάλασσαΜετά την καταστροφή της Χίου (1822), πολλοί Οινουσσιώτες εγκατέλειψαν το νησί τους καταφεύγοντας σε απελευθερωμένες περιοχές και ήρθαν σε επαφή με τα θαλάσσια επαγγέλματα. Έτσι όταν το 1829 επέστρεψαν στην πατρίδα τους οι Οινουσσιώτες εργάστηκαν σε Χιώτικα ιστιοφόρα. Σταθμός όμως της Οινουσσιώτικης ναυτιλίας θεωρούνται τα χρόνιατου Κριμαϊκού πολέμου 1853-1856 όπου οι περισσότεροι κάτοικοι ασχολήθηκαν με την ιστιοφόρα ναυτιλία.
Η έκδηλη αγάπη για την θάλασσα, καθώς και η έντονη αλληλοβοήθεια που ανέπτυξαν οι οικογένειες των Οινουσσών συνέβαλλαν στη μεγάλη ακμή του νησιού. Έχτισαν πλοία και επέκτειναν τις δραστηριότητες τους μέχρι τη δυτική Μεσόγειο.

Τον 19ο αιώνα εκτός από την ονομασία Οινούσσες αρχίζει να γράφεται και η ονομασία Αγνούσα {από το αγνός (λυγαριά)}. Σήμερα, ακούγεται και η ονομασία Αιγνούσα. Την περίοδο αυτή η οινουσσιώτικη ναυτιλία πέρασε κρίση και κάποιοι άνδρες, μετανάστευσαν στις ΗΠΑ, πιεζόμενοι επίσης από τη θέσπιση υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας για όλους τους Οθωμανούς υπηκόους. Το 1912, τερματίζεται η τουρκική κυριαρχία στις Οινούσσες. Το 1914, κατά τη διάρκεια του πρώτου διωγμού, πολλοί Μικρασιάτες, κυρίως από τους οικισμούς της απέναντι Ερυθραίας, ήλθαν στις Οινούσσες μέχρι τον επαναπατρισμό τους το 1918-1919. Δυστυχώς όμως το 1922, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, μεγάλος αριθμός προσφύγων ξεριζώθηκε οριστικά και εγκαταστάθηκε στις Οινούσσες. Οι Μικρασιάτες συνεισέφεραν στο λαϊκό πολιτισμό των Οινουσσών και η παρουσία τους συνετέλεσε στο να αποφύγουν οι Οινούσσες το μαρασμό. Το 1928 ο πληθυσμός ανέρχεται σε 2.500 κατοίκους. Το 1941 οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τις Οινούσσες. Η κατοχή έφερε σοβαρά προβλήματα στο νησί. Οι συνθήκες βελτιώθηκαν αργότερα με τη φροντίδα εύπορων Οινουσσίων που διέμεναν στην Αθήνα. Μετά την Απελευθέρωση παρατηρείται μετανάστευση προς την Αττική. Η οινουσσιώτικη ναυτιλία, παρά τις καταστροφές που είχε υποστεί κατά την διάρκεια του πολέμου ανασυγκροτήθηκε γρήγορα. Οι Οινούσσιοι αγόρασαν και ναυπήγησαν μεγάλο αριθμό πλοίων. Το 1954 ιδρύθηκε το Ναυτικό Γυμνάσιο το οποίο συνέβαλλε στη συγκράτηση των κατοίκων. Στην παραμονή των κατοίκων στη γενέτειρα τους συνέβαλαν επίσης τα κοινωφελή έργα που έγιναν με χορηγίες Οινουσσίων της Αγγλίας και των ΗΠΑ και η βοήθεια που δινόταν σε άπορους από οινουσσιώτικους φορείς των Αθηνών και του Λονδίνου.
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ
Ο σημερινός οικισμός των Οινουσσών βρίσκεται στη νότια ακτή του νησιού και στα υψώματα ανατολικά του φυσικού λιμανιού. Στις πλαγιές των λόφων της Ακρόπολης, του Προφήτη Ηλία και της Αγίας Παρασκευής, βρίσκεται συγκεντρωμένος όλος ο οικοδομικός πλούτος του νησιού. Η εικόνα της υπαίθρου που πρωτοαντίκρισαν οι πρώτοι κάτοικοι φθάνοντας στα μέσα του 18ου αιώνα στις Οινούσσες, δεν διαφέρει από την σημερινή, αφού σε ιστορικές αναφορές αποδίδεται ο χαρακτηρισμός του έρημου νησιού. Εξαίρεση αποτελεί η παρένθεση των δεκαετιών 1930-1960, όταν στο ανατολικό τμήμα του νησιού και στο νησί της Παναγιάς δόθηκαν κληροτεμάχια στους πρόσφυγες, οι οποίοι τα καλλιέργησαν.Όσον αφορά τη μορφή της κατοικίας στο Κάστρο, υπάρχουν αναφορές για θολωτές πέτρινες κατασκευές.
Η μεταφορά του οικισμού στις αρχές του 19ου αιώνα από το Κάστρο στο Μαντράκι, στους λόφους γύρω από το λιμάνι, γίνεται ταυτόχρονα με τη στροφή της τοπικής οικονομίας από τη γεωργία και την κτηνοτροφία στη ναυτιλία. Το οικιστικό σύνολο δομείται έχοντας ως βάση τους τυπικούς παραλληλεπίπεδους οικοδομικούς όγκους που μορφώνουν την εικόνα των περισσότερων οικισμών στο Αιγαίο. Στα μέσα λοιπόν του 19ου αιώνα διαμορφώνεται ο τύπος της κατοικίας στις Οινούσσες που μπορεί να κατανεμηθεί σε δυο μορφές. Η πρώτη είναι εκείνη με τη σκάλα εξωτερικά, που οδηγεί στο χαγιάτι, ως είσοδος στον κατοικήσιμο χώρο και η δεύτερη είναι εκείνη με την εσωτερική σκάλα. Από τα τέλη του 18ου αιώνα, υιοθετήθηκαν στην Ελλάδα ευρωπαϊκά πρότυπα που σχετίζονται, με τη χωροθέτηση των οικοδομών Για τους Οινουσσιώτες ναυτικούς, εισαγωγείς νεωτεριστικών στοιχείων, η εξωτερική σκάλα, κάποια στιγμή μάλλον θεωρήθηκε στοιχείο πεπαλαιωμένο και απορρίφτηκε.Μέρος του διακόσμου των σπιτιών αποτελεί η ίδια η κατασκευή, με τη χρήση έτοιμων στοιχείων πέτρας, στα υπέρθυρα και στους ορθοστάτες,. Αυτά συνήθως διακοσμούνταν με ανάγλυφη επιγραφή του ονόματος της οικογένειας και του έτους κατασκευής. Το 1924 κατεδαφίστηκε η παλιά μονόχωρη εκκλησία του Αγίου Νικολάου και στη θέση της κτίστηκε νέα, με μεγάλο περίβολο, υπερυψωμένο σε σχέση με τις γύρω οδούς. Η οικοδομή της εκκλησίας ολοκληρώθηκε το 1952. Ο ερχομός νέων εργολάβων από τη Χίο και τη χερσόνησο της Ερυθραίας στις αρχές του 20ού αιώνα, επιφέρει τους ανάλογους νεωτερισμούς Στην περιοχή της παραλίας, από το 1930 κατασκευάζονται νέες κατοικίες, μακριά από το ύφος του οικιστικού συνόλου και έχουν ύφος νεοκλασικό. Όσο περισσότερα είναι τα ταξίδια τόσο περισσότερο αυξάνεται η εισαγωγή, αρχιτεκτονικών μοτίβων, αλλά και ολοκληρωμένων μορφών του ευρωπαϊκού εκλεκτισμού

5 Στο πνεύμα του μοντέρνου κινήματος, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η κατοικία Χατζηπατέρα πίσω από το Ναυτικό Μουσείο.

6 Μοντέρνας επίσης επίδρασης είναι πολλές εκκλησίες που κτίζονται σε πολλά μέρη του νησιού. Πρόκειται έναν πετυχημένο συγκερασμό σύγχρονης προσέγγισης του βυζαντινού ρυθμού, μέσα από το μοντέρνο κίνημα.Οι Οινούσσες σήμερα είναι ένας παραδοσιακός οικισμός, ο οποίος δεν έχει αλλοιωθεί από σύγχρονες παρεμβατικές εγκαταστάσεις όπως συμβαίνει σε άλλους οικισμούς στο Αιγαίο.

ΟΙΝΟΥΣΣΙΩΤΙΚΗ ΝΑΥΤΙΛΙΑΟΙ "ΑΙΓΝΟΥΣΙΩΤΕΣ" ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ,

ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Η "Αιγνούσα" είναι δεμένη με τη θάλασσα. Η θάλασσα ήταν αυτή που έδωσε πνοή στο νησί κι αυτή πήρε μακριά τους κατοίκους της όταν οι συνθήκες το επέβαλλαν. Ξεκίνησαν με βάρκες που χρησιμοποιούσαν για να επικοινωνούν με την Χίο προκειμένου να αρχίσουν την μεταφορά εμπορευμάτων στο νησί. Σύντομα επέκτειναν τις δραστηριότητές τους προς τη Σμύρνη και τα άλλα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά. Τα μικρά καΐκια έγιναν ιστιοφόρα και διέσχισαν τη Μαύρη θάλασσα και τη Μεσόγειο, δεδομένου ότι οι ανάγκες του εμπορίου μετά τον Κριμαϊκό Πόλεμο ήταν μεγάλες. Περί το 1905 ξεκίνησε η αντικατάσταση των ιστιοφόρων από τα ατμόπλοια. Έπονται πόλεμοι οι οποίοι καταποντίζουν τον στόλο. Οι πλοιοκτήτες που έχασαν τα καράβια τους παραλαμβάνουν με την λήξη του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου οικονομική ενίσχυση. Δεκατέσσερα μόνο Λίμπερτυς αντιστοιχούσαν στους Αιγνουσιώτες.
Η αδικία ήταν φανερή αλλά εκείνοι αγωνίστηκαν σκληρά σε μια εποχή που ευνοούσε τις ναυπηγήσεις. Έτσι ξεκίνησε μια σπουδαία εποχή για τους Αιγνουσιώτες, εφοπλιστές και ναυτικούς. Γύρισαν όλο τον κόσμο έγιναν φορείς προόδου και πολιτισμού κι έφτιαξαν "μικρές πατρίδες". Οι Οινουσσιώτες του Πειραιά, του Λονδίνου, της Αμερικής, ρίζωσαν στις νέες τους πατρίδες άνοιξαν ναυτιλιακά γραφεία και έγιναν ουσιαστικοί παράγοντες των καινούργιων τόπων τους.

ΟΙΝΟΥΣΣΙΩΤΕΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

Οι Οινουσσιώτες από τις αρχές του 20ου αιώνα στο πλαίσιο της κοινωνικής και επαγγελματικής τους καταξίωσης, δεν παρέλειψαν να ασχοληθούν με τον χώρο του πολιτισμού. Ενδεικτικά αναφέρουμε:
* Στιχουργός, Δάσκαλος και πρωτοπρεσβύτερος ο Μιχαήλ Δ. Παπαπατέρας, με εκπληκτική ευχέρεια είχε τη δυνατότητα να συντάσσει στίχους θελκτικής μουσικότητας και ομοιοκαταληξίας, παπαδιαμαντικού ύφους.
* Βασικός συγγραφέας των Αιγνουσιωτών, υπήρξε ο Ανδρέας Γ. Λαιμός. Δικηγόρος, πλοίαρχος, δήμαρχος και βουλευτής Χίου, άρχισε από πολύ νωρίς (1930 - 1936) να δημοσιεύει στον χιακό και αθηναϊκό Τύπο δοκίμια, κριτικές κ.λπ., ενώ μεταπολεμικά έκανε στροφή στην ιστορική έρευνα πρώτα των Οινουσσών, ύστερα της Χίου και στη συνέχεια όλων των ναυτικών τόπων της χώρας.

* Οινούσσιος λόγιος υπήρξε ο Γιώργης Χρήστου Λεμός. Δικηγόρος και εφοπλιστής, εκτός των νομικών και ναυτιλιακών μελετών του, έγινε γνωστός για την βαθυστόχαστη σκέψη του πάνω σε σύγχρονα προβλήματα.

* Ο Κώστας Νικολάου Χατζηπατέρας, διακεκριμένος λόγιος, Διδάκτωρ Εμπορικών και Οικονομικών Επιστημών του ελβετικού Πανεπιστημίου του Neuchatel, του αποδήμου Ελληνισμού, σημάδεψε με την πολυετή παρουσία του την πνευματική ζωή της Ελλάδος στην Αμερική, την Αγγλία και την Ελβετία, όπου έγινε ευρύτατα γνωστός από τα πρώτα του έργα φιλοσοφικού και κοινωνιολογικού περιεχομένου, αλλά και από λογοτεχνικά του συγγράμματα σε περιοδικά του εσωτερικού και του εξωτερικού.
* Ο Γιάννης Αδαμαντίου Χατζηπατέρας, αποτελεί ιδιαίτερη μορφή του απόδημου Ελληνισμού. Το 1949, εξέδωσε στο Λονδίνο με τη συνεργασία του Κυπρίου λογίου και δημοσιογράφου Λευτέρη Γιάλουρου το μηνιαίο περιοδικό "Κρίκος" του απόδημου Ελληνισμού, το οποίο είχε σκοπό τη σύσφιγξη των σχέσεων των ελληνικών παροικιών του εξωτερικού, τόσο μεταξύ τους όσο και με το εθνικό κέντρο, μέσα από τις πηγές της εθνικής, πολιτιστικής και πνευματικής μας κληρονομιάς.
* Πνευματική δραστηριότητα είχε ακόμη στο Λονδίνο ο Ιωάννης Παντελή Λαιμός, ο οποίος είχε ασχοληθεί με την ελληνική ανθολογία ποιήσεως και ήταν εκ των πρώτων βασικών συνεργατών του περιοδικού "Κρίκος" από της ιδρύσεως του ως συνιδρυτής της έκδοσης του.

* Από το 1954 με την έκδοση της εφημερίδος "Οινούσσαι", αρχικά στη Χίο, κατόπιν στην Αιγνούσα και τελικά στον Πειραιά όπου εκδίδεται μέχρι σήμερα ως μηνιαία έκδοση του Συλλόγου "Φίλοι Οινουσσών", δόθηκε η ευκαιρία σε πολλούς λογίους του νησιού να συγκεντρώσουν και να δημοσιεύσουν στις στήλες της πολύτιμο υλικό, ιστορικές καταγραφές, σκιαγραφίες Οινουσσίων, έθιμα και λοιπά στοιχεία τα οποία απετέλεσαν μια αξιόλογη πνευματική κληρονομιά.
* Στον χώρο της ποίησης έχουμε τους εκπροσώπους της μεταπολεμικής γενιάς Βιργινία Νικηφόρου - Πιταούλη. Γιώργη Α. Λαιμό - Γέροντα που εξέδωσαν αξιόλογες ποιητικές συλλογές.* Στον πεζό λόγο διακρίνονται ο Φάνης Φαντέμης, η Σκευούλα Τσελέκου - Μπαρούνη, ο Μιχάλης Χαλκιάς, ο Νικ.Ανδριώτης κ.ά. Τακτικές παρουσίες, στον τοπικό Τύπο πάνω σε Οινουσσιακά θέματα ο Λέων Χρ. Λεμός καθώς και οι Παντελής Ηλία Ποντικός - Χατζής και Γεώργιος Μιχ. Φράγκος, ο Ιωάννης Παπαλάς,, αλλά και σημερινός Δήμαρχος Οινουσσών Ευάγγελος Ηλ. Αγγελάκος.

* Την παλαιά παράδοση της ρίμας καλλιέργησαν οι Οινούσσιοι Διαμαντής Πατέρας - Βαλάνης και Δημήτρης Καμπούρης παλαιότερα και στις μέρες μας ο πλοίαρχος Θόδωρος Λαιμός-Κουρτουκέρης.

* Η Λαιμού Άννα είναι Aναπλ. Kαθηγήτρια Kλασικής Aρχαιολογίας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Kύριοι τομείς ενδιαφερόντων : Aρχαία Eλληνική Tέχνη και Aρχαιολογία: Kεραμεική και Aγγειογραφία, Eικονογραφία, Tαφικά έθιμα.

* Στις Καλές Τέχνες έξοχες είναι οι παρουσίες συγχρόνων Οινουσσίων γυναικών. Η γλύπτρια, ζωγράφος, συγγραφέας και ιστορικός της τέχνης Μαίρη Ι. Παπακωνσταντίνου - Ποντικού έχει από τη δεκαετία του 1960 συνεχή παρουσία στα πνευματικά και καλλιτεχνικά δρώμενα. Ανακηρύχθηκε "Ελληνίδα Γυναίκα της Ευρώπης", το 1989-90, τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Δήμου Αθηναίων και έλαβε πλήθος άλλων διακρίσεων.

* Η Κατερίνα Κ. Χατζηπατέρα κατέκτησε με το όνομα Kathryn Hunter τη βρετανική θεατρική σκηνή. Θεωρείται μία από τις κορυφαίες ηθοποιούς του αγγλικού θεάτρου, αφού βραβεύτηκε το 1991 με το βραβείο Laurence Olivier για την ερμηνεία της στο έργο "Η επιστροφή της γηραιάς κυρίας" του Friedrich Durrenmatt.

* Ο Μάρκος Χ. Χατζηπατέρας, έχει διακριθεί στη Νέα Υόρκη, ως αξιόλογος ζωγράφος και γλύπτης και διαγράφει μια λαμπρή πορεία στο καλλιτεχνικό στερέωμα.

* Από την οικογένεια Λύρα διακρίνονται στις εικαστικές τέχνες η Μαριάννα Κ. Λύρα ως γλύπτρια και ζωγράφος, με επιτυχίες και τιμητικές διακρίσεις και η Αγγέλα Κ. Λύρα ως χορογράφος.

* Η Καλλιόπη Χρ. Λεμού, με αξιόλογες σπουδές στην ιστορία της τέχνης και στη Σχολή Καλών Τεχνών, είναι μια καταξιωμένη ζωγράφος και γλύπρια και έργα της κοσμούν δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Έχει εικονογραφήσει, μεταξύ άλλων, βιβλίο ειδικά για τον Ελύτη με τη συνεργασία του ποιητή. Η εικαστική της δραστηριότητα περιλαμβάνει ατομικές και ομαδικές εκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.* Η Έλλη Λεμού - Χατζηπατέρα ταλαντούχα ζωγράφος, με επιδόσεις στο είδος της προσωπογραφίας.

* Ο Αλέξανδρος Ν. Λύρας διακρίνεται ως ηθοποιός στη Νέα Υόρκη.

* Τέλος, διαπρέπει στη Οπερα της Φινλανδίας ως αρχιμουσικός ο Οινούσσιος συνθέτης Μιχαήλ Γ. Νικηφόρος.
ΝΕΟΤΕΡΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΤΩΝ ΟΙΝΟΥΣΣΩΝ
Η Αιγνούσα δημιουργήθηκε αρχικά από στοιχεία της κουλτούρας της Xioυ. Εκτός όμως από τους Καρδαμυλήτες, υπήρχαν φυγάδες των ορλωφικών του 1770 και μικρασιάτες πρόσφυγες. Όλοι αυτοί δημιούργησαν την κουλτούρα του νησιού. Σίγουρα όμως τα στοιχεία από τα Καρδάμυλα είναι τα επικρατέστερα. Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποια λαογραφικά στοιχεία που εντοπίζουμε στο νησί:

* Το Γκλεζούνι είναι η μέθοδος που χρησιμοποιούσαν οι αγράμματοι Αιγνουσιώτες ναυτικοί στα τέλη του περασμένου αιώνα και αρχές του 20ού για να μάθουν πως να συναλλάσσονται. Η επιτυχία της μεθόδου έχει σαν απόδειξη τη δύναμη της ναυτιλίας των Οινουσσών

7. * Στην Αιγνούσα διασώθηκε και το παραμύθι του Ανδρόνικου και της Αρχεοτράτας. Η υπόθεση είναι αυτή του Απολλώνιου και της Αρχιστράτας κομμάτι της μυθιστορίας του Απολλώνιου της Τύρου και με ένα σταθμό στην κρητική λογοτεχνία φθάνει την ελληνιστική εποχή. Στην Αιγνουσιώτικη εκδοχή η πλοκή εκτυλίσσεται στην Τήνο, όπου και ξανασμίγει στο τέλος του παραμυθιού η οικογένεια.* Κατά την διάρκεια των Αποκριών, μεγάλη γιορτή του γεωργικού εορτολογίου, τραγουδούσαν και χόρευαν, τραγούδια ιστορίες, "παραλογές".

* Οι πανάρχαιες πεποιθήσεις του λαού που επέζησαν σαν προλήψεις είναι πολλά σε κάθε τόπο. Στην Αιγνούσα υπάρχει η τρύπα του Χαζαλή. Για την ταυτότητά του υπάρχουν κάποιες αναφορές, μάλλον μύθοι που δεν έχουν τόση σημασία. Σημασία έχει τι πίστευαν οι Αιγνουσιώτες γι` αυτήν. Έτσι, λοιπόν, όταν ένα παιδί ήταν άτακτο έπρεπε η μητέρα του να το περάσει μέσα από τη τρύπα τρεις φορές για να σταματήσει. Σημαντικό στοιχείο ήταν ότι δεν έπρεπε κατά τη διαδρομή να μιλήσουν σε κανένα για να πιάσει η δύναμη του τρυποπεράσματος.

* Στην εποχή των κουρσάρων, που τελειώνει με το τέλος της Επανάστασης, η Αιγνούσα ήταν τόπος όπου κρύβονταν αλλά και επισκεύαζαν εκείνοι τα καράβια . Οι πειρατές ήταν Ευρωπαίοι, Έλληνες αλλά και μουσουλμάνοι, "μώροι". Ο "μώρος" ήταν το φόβητρο της Αιγνούσας. Αναφέρεται και σαν αράπης που φύλαγε έναν θησαυρό. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές για κάποιο θησαυρό σ` ένα πηγάδι απ` όπου κάποιοι που τον βρήκαν πλούτισαν. Αλλά και θησαυρό μέσα σ` ένα μάρμαρο όπου ήρθαν κάποιοι ξένοι και τον πήραν.

* Η λαϊκή λογοτεχνία αναπτύχθηκε αρκετά στην Αιγνούσα με τη μορφή της ρίμας. Ρίμες έφτιαχναν για κάθε περίπτωση, κάθε γεγονός που ξεχώριζε. Ηταν ένα είδος "εφημερίδας" την εποχή που δεν υπήρχε άλλος τρόπος επικοινωνίας από τον λόγο. Κάποιοι μάλιστα ανέπτυξαν ιδιαίτερες ικανότητες και άφησαν εποχή με τις ρίμες τους. Ρίμες συνέχισαν να δημιουργούνται ακόμα και μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.

* Η Αιγνούσα είναι ένα μουσικό σταυροδρόμι. Στις διηγήσεις τους οι γεροντότεροι αναφέρονται σε πολυήμερα γλέντια που γίνονταν με την επιστροφή των καπεταναίων και των ναυτικών. Αλλά ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι περιγραφές των γλεντιών πάνω στα καράβια τους και ιδιαίτερα όταν έσμιγαν σε κάποιο μακρινό λιμάνι με άλλο αιγνουσιώτικο καράβι. Στην Αιγνουσιώτικη μουσική σκηνή περιλαμβάνονται τραγούδια που θα τα χαρακτηρίζαμε τοπικά, πολλά άλλα που είναι παραλλαγές γνωστών τραγουδιών και σκοπών του Βορειοανατολικού Αιγαίου και των μικρασιατικών παραλίων. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τραγούδια που έγιναν γνωστά στο νησί μέσω των δίσκων γραμμοφώνου και ενσωματώθηκαν στο τοπικό ρεπερτόριο, ενώ λησμονήθηκαν στην υπόλοιπη Ελλάδα .
ΟΙ ΟΙΝΟΥΣΣΕΣ ΣΗΜΕΡΑ
Αυτό που διαπιστώνει ο επισκέπτης φθάνοντας στις Οινούσσες, είναι η μεγάλη αγάπη όλων των Οινουσσιωτών στην ιδιαίτερη πατρίδα τους. Γέννημα αυτής της αγάπης είναι σχεδόν όλα τα σημαντικά έργα του νησιού. Η επίσκεψη στο νησί δεν εμπεριέχει μόνο περιήγηση στις φυσικές ομορφιές του, αλλά ο ταξιδιώτης έχει την ευκαιρία να πραγματοποιήσει ένα οδοιπορικό σε έναν ναυτικό τόπο, με ιστορικό, πολιτιστικό, κοινωνικό, κοινωνιολογικό και λαογραφικό ενδιαφέρον. Η πρόσβαση στο νησί γίνεται από τη Χίο. Το ταξίδι πραγματοποιείται με το Ε/Γ "Οινούσσαι" που συνδέει καθημερινά την πόλη της Χίου με τις Οινούσσες. Δρομολόγια εκτελούνται με μισθωμένα καΐκια στην Λαγκάδα Χίου. Στην Β.Α. περιοχή του νησιού έχει κατασκευαστεί Ελικοδρόμιο, για έκτακτες περιπτώσεις επικοινωνίας με την Χίο. Η πρώτη εικόνα που αντικρίζει ο επισκέπτης μπαίνοντας στο λιμάνι είναι μια χάλκινη Γοργόνα με στέμμα, έργο της γλύπτριας κ. Μ. Παπακωνσταντίνου και φθάνοντας στο λιμάνι συναντά το άγαλμα της Οινουσιώτισσας μάνας,. Στην πλατεία της Ναυτοσύνης ορθώνεται το άγαλμα του Αφανούς Ναύτη το οποίο είναι το πρώτο άγαλμα στην Ελλάδα που αφιερώθηκε στους απολεσθέντες ναυτικούς. Γύρω από το λιμάνι είναι χτισμένος ο μοναδικός οικισμός του νησιού, με θέα τη Χίο Τα σπίτια, κτισμένα αμφιθεατρικά, πλαισιώνουν την εκκλησιά του Αγίου Νικολάου. Μικρές αμμουδιές εναλλάσσονται με βράχια. Παραλίες κατάλληλες για θαλάσσια σπορ και ατέλειωτες ώρες κολύμβησης. Ήρεμες παραλίες, όπως το Μπιλάλι, Φασόλι, η παραλία του Απηγάνου, που διαθέτει και μικρή μαρίνα για σκάφη, όλες ξεχωριστές. Βόρεια, η Φώκια, ο Χόχλακας, η Κατσίκα. Ανατολικά, οι ακτές του Αγ. Γιάννη, το Φουρκερό, ο Ασπαλαθρόκαμπος, το Μάρμαρο, η Αλυκή, ειδυλλιακές, χρωματισμένες με το βαθύ μπλε του Αιγαίου.Ο μόνιμος πληθυσμός του νησιού υπολογίζεται στα 500 - 550 άτομα ενώ τους καλοκαιρινούς μήνες φθάνει τα 1500 έως 2000 άτομα.

Οι κάτοικοι ασχολούνται με την αλιεία και λιγότερο με την γεωργία και την κτηνοτροφία. Η ναυτιλία όπως προαναφέρθηκε αποτέλεσε βασική πηγή εισοδήματος για όλους τους Οινουσσιώτες. Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία των καθηγητών των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και της Ακαδημίας Εμπορικού Ναυτικού οι οποίοι συμβάλλουν δημιουργικά στην κοινωνική ζωή του τόπου.

Η τουριστική κίνηση στις Οινούσσες δεν είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη και αποτελείται από τους Οινουσσιώτες που επισκέπτονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες το νησί τους και από τους ημερήσιους επισκέπτες από την Χίο. Καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του νησιού διαδραματίζουν οι Οινουσσιώτες των αστικών κέντρων και της διασποράς που κινούμενοι από την αγάπη για την πατρίδα τους την στηρίζουν ενεργά. Με τις σημαντικές δωρεές τους στοχεύουν στον εξωραϊσμό του νησιού και στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης. Παραδειγματικά αναφέρουμε:

* Το Ταμείο Ευπραγίας Οινουσσών στο Λονδίνο* Tον Σύλλογο Οινουσσών στην Αττική

* Το 1954 από την οικογένεια Διαμαντή και Καλλιόπης Πατέρα ιδρύεται το πρώτο Ναυτικό Γυμνάσιο της Ελλάδας.* Το 1956 με δωρεά των κ.κ. Δημήτρη και Σπύρου Αντωνίου Λαιμού κατασκευάζεται ο μεγάλος λιμενοβραχίονας του λιμένα.

* Το 1958 με έρανο κτίζεται το Μαθητικό Οικοτροφείο, όπου οπό το 1965 στεγάζεται η Σχολή Εμποροπλοιάρχων.

* Στα μέσα της δεκαετίας του 60, κτίστηκε στη δυτική ακτή του νησιού η Ι. Μονή "Ευαγγελισμός της Θεοτόκου" η οποία αποτελεί τάμα της οικογένειας Πανάγου και Κατίγκως Πατέρα προς την Παναγία. Η Μονή είναι βυζαντινού ρυθμού κατά τον τύπον του σταυρικού εγγεγραμμένου μετά τριών κογχών, η παρουσία των οποίων μαρτυρεί την επίδραση των προτύπων του Αγίου Όρους. Κομψοτέχνημα του αρχιτέκτονα κ. Ιωάννου Ν. Κούτση, δίνει στον επισκέπτη την αίσθηση ότι πλησιάζει σε ησυχαστήριο και πνευματικό καταφύγιο.

Εξαίρετες αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου και πολλά κειμήλια και είδη λατρείας συνθέτουν τον διάκοσμο του Καθολικού, ενώ στο αρχονταρίκι το φιλόξενο κέρασμα από την παραγωγή του μοναστηριού αφήνει μια γλυκιά ανάμνηση της επίσκεψης.

* Το 1971 με δωρεά της οικογένειας Πατέρα κατασκευάζεται το νέο Μαθητικό Οικοτροφείο. Το Δημοτικό Σχολείο κτίζεται με δωρεά του Ιδρύματος Γεωργίου και Κατίγκως Λαιμού.

* Σημαντικά έργα πραγματοποιούνται στο νησί την περίοδο 1982-1986 με Δήμαρχο τον Αντώνη Λαιμό. Με χορηγία των αδερφών Νικόλα και Αντωνίου Λαιμού κατασκευάζεται μεγάλος λιμενοβραχίονας και διαμορφώνεται η πλατεία Ναυτοσύνης. Την ίδια χρονική περίοδο το νησί αποκτά με δωρεές του Στέφανου Νικ. Πατέρα το ξενοδοχείο Θαλασσοπόρος και το εστιατόριο Πατερόνησο, Με χορηγίες επίσης, το νησί αποκτά το δικό του Ε/Γ-Ο/Γ "ΟΙΝΟΥΣΣΑΙ", το οποίο αποτελεί ιδιοκτησία του Σ.Φ.Ο.

* Κατά την διάρκεια των ετών 1989-1991 με δωρεά του Νικολάου Σπύρου Λεμού ανακατασκευάζεται το κτίριο Παντελή Αντωνίου Λαιμού όπου στεγάζεται το Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών. Το Ναυτικό Μουσείο είναι ένα αληθινό κόσμημα του νησιού. Μέσα στους άριστα διαμορφωμένους χώρους του ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να ταξιδεύσει στις εποχές, που τα Οινουσσιακά ιστιοφόρα όργωναν τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο και οι σπουδαίοι καπετάνιοι τους μεγαλουργούσαν στο εμπόριο και τη ναυτιλία. Το Ναυτικό Μουσείο έχει προσελκύσει μέχρι σήμερα χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Αρκετοί από αυτούς συμμετέχουν σε δεκάδες συνέδρια, που διεξάγονται στη Χίο και στις Οινούσσες. Τα σπάνια εκθέματα του, οι πολλοί και σημαντικοί πίνακες του λαϊκού θαλασσογράφου Αριστείδη Γλύκα μαρτυρούν τις φάσεις της εμπορικής ναυτιλίας των Οινουσσών. Από τα ιστιοφόρα στον ατμό, οι θυσίες στο ναυτικό στίβο, το μεταπολεμικό πέρασμα στα λίμπερτυς, που καταξίωσαν τους Αιγνουσιώτες στο διεθνές ναυτιλιακό στερέωμα, μέχρι τους σημερινούς μεγάλους στόλους. Μια αξιόλογη και σπάνια συλλογή, μοναδική στην Ελλάδα, του αείμνηστου Δημάρχου Αντώνη Σπ. Λαιμού αποτελούμενη από περίτεχνα μοντέλα πλοίων, που κατασκεύαζαν οι Γάλλοι αιχμάλωτοι των ναπολεόντειων πολέμων, κοσμεί τους χώρους του Μουσείου.

* Από το 1990 το Ίδρυμα Λέων Λεμός αναπτύσσει ποικίλες δραστηριότητες. Εκσυγχρονίζει τις εγκαταστάσεις της Ναυτικής Ακαδημίας. Ιδρύει το Πνευματικό Κέντρο Οινουσσών "Γεώργιος Χρ. Λεμός", που αναπτύσσει πλούσια πολιτιστική δραστηριότητα. Το κτίριο ανακατασκευάστηκε αρχικά από τον δήμαρχο Αντώνη Σπ. Λαιμό.

* Στον τομέα του αθλητισμού, το Ίδρυμα Γιάννη Διαμ. Λεμού, κόσμησε το νησί με το Στάδιο-Αμφιθέατρο Οινουσσών, ένα σημαντικό έργο που εγκαινιάστηκε τον Αύγουστο του 1998 από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλο. Το Στάδιο-Αμφιθέατρο περιλαμβάνει άρτιες εγκαταστάσεις για αγώνες στίβου, γήπεδο ποδοσφαίρου και καλλιμάρμαρο αμφιθέατρο 600 θέσεων.

* Το ίδρυμα Γεωργίου Νικολού φροντίζει για το σύγχρονο εξοπλισμό του Υγειονομικού Σταθμού, ενώ το Οινουσσιακό Ιδρυμα και το Ίδρυμα Λέων Λεμός εξασφαλίζουν υποτροφίες στους επιτυγχάνοντες σε ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Για τις κόρες των ναυτικών αρωγός έρχεται το Ίδρυμα Προικοδοτήσεων του κ. Γιάννη Διαμ. Πατέρα.

* Τα τελευταία χρόνια, ο Δήμαρχος Ευάγγελος Ηλ. Αγγελάκος, σε αγαστή συνεργασία με συναρμόδιους φορείς, και τοπικούς παράγοντες, έθεσε μακροπρόθεσμους και συστηματικούς στόχους, με αποτέλεσμα η Ακριτική Αιγνούσα να απολαμβάνει αφενός μεν υποδειγματικά έργα υποδομής, αφετέρου δε κοινωνικά, οικονομικά και πολιτιστικά οφέλη. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα εξής:
* Το πρόβλημα επάρκειας του νερού, οδηγείται σε οριστική λύση με την δημιουργία μονάδας Αφαλάτωσης. Τα εγκαίνια της μονάδας αφαλάτωσης "Κώστας Μιχ. Λεμός", δωρεά της οικογενείας Μέλπως Λεμού στη μνήμη του συζύγου και πατέρα Κώστα Λεμού, έγιναν στις 5 Αυγούστου 2005 στις Οινούσσες από τον υπουργό Αιγαίου κ. Αριστοτέλη Παυλίδη. Από τη μονάδα θα παράγονται 600 κ.μ. ποσίμου νερού ημερησίως, υπερκαλύπτοντας τις σημερινές ανάγκες.* Ολοκληρώθηκαν στο λιμάνι έργα που είναι υποδειγματικά και θα προσελκύσουν σκάφη αναψυχής, τα οποία θα δώσουν την δική τους συμβολή στην ανάπτυξη του τόπου.* Ανακατασκευάστηκαν Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και εξοπλίστηκαν με σύγχρονο υλικοτεχνικό εξοπλισμό.

* Τέθηκαν σε εφαρμογή προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης.

* Πραγματοποιείται Τοπογραφική και Κτηματογραφική αποτύπωση του οικισμού από φοιτητές και καθηγητές του Πολυτεχνείου.

* Δημιουργήθηκε Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών

* Βελτιώθηκαν οι παροχές υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (μόνιμος Ιατρός).

* Εγκρίθηκαν και ξεκινούν άμεσα, ο βιολογικός καθαρισμός των λυμάτων καιέργα που αφορούν τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης για όλο τον οικισμό.

* Υλοποιήθηκαν υποδειγματικά έργα οδοποιίας τα οποία ολοκληρώθηκαν με περιβαλλοντική ευαισθησία. Όσον αφορά στους τομείς Παιδείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού ο Δήμος Οινουσσών συνεργαζόμενος με το Ίδρυμα Λ. Λεμός, τον ΣΦΟ και το Πνευματικό Κέντρο, διοργανώνει συνέδρια, χοροεσπερίδες, εκθέσεις, παρουσιάσεις βιβλίων, μαθητικούς διαγωνισμούς, θεατρικές και χορευτικές παραστάσεις, καταβάλλοντας όλες τις δυνατές προσπάθειες προκειμένου οι μαθητές, και οι κάτοικοι του νησιού να έχουν ίσες ευκαιρίες με αυτούς των μεγαλοαστικών κέντρων. Δειγματοληπτικά αναφέρουμε :
* Κατά την διάρκεια των διεθνών ιστιοπλοϊκών αγώνων, "Aegean Regatta 2001", ο Δήμαρχος Ευάγγελος Ηλ. Αγγελάκος με τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου και τους διοργανωτές των πολιτιστικών εκδηλώσεων φρόντισαν ώστε τόσο οι 500 ιστιοπλόοι που έφθασαν από το Πλωμάρι της Λέσβου στις Οινούσσες το απόγευμα της 20ής Αυγούστου 2001 όσο και οι επισκέπτες του νησιού να έχουν πολλά να δουν και να εκτιμήσουν τις καλλιτεχνικές δημιουργίες εκείνων που κατάγονται από την Αιγνούσα. Έστησαν στην προβλήτα μπουφέδες με παραδοσιακά εδέσματα, δίνοντας μαζί και τις συνταγές. Το ίδιο βράδυ, η χορωδία των Οινουσσών έδωσε συναυλία σε μουσική του Μάριου Τόκα στο Στάδιο - Αμφιθέατρο των Οινουσσών. Για να φιλοξενηθούν οι ιστιοπλόοι, όλα τα σπίτια άνοιξαν τις πόρτες τους. Ο Δήμος Οινουσσών είχε οργανώσει ένα πρόγραμμα καλλιτεχνικής δημιουργίας, με σκοπό την ανάδειξη της ιστορίας και της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού. Συγκεκριμένα, στο νησί εγκαινιάστηκαν : Έκθεση Φωτογραφίας και Ζωγραφικής από Οινουσσίους καλλιτέχνες, Έκθεση Χαρτών και Χαρακτικής, Έκθεση για το Περιβάλλον, Έκθεση Καλλιτεχνικής Βιβλιοδεσίας, Έκθεση Παραδοσιακών Γλυκών και Εδεσμάτων, Έκθεση Εργόχειρων και Ειδών Λαϊκής Τέχνης και, τέλος, Έκθεση Χειροποίητων Συλλεκτικών Χαλιών της Ανατολής.

* Τον Δεκέμβριο του 2001 με ενέργειες του Δημάρχου Οινουσσών κ.Ευαγγέλου Αγγελάκου πραγματοποιήθηκε μετακομιδή λειψάνων Αγίου Νικολάου του Θαυματουργού και Προστάτη των απανταχού ναυτικών από τον Ακράγαντα της Σικελίας στις Οινούσσες. * Την Κυριακή, 8 Ιουνίου 2003, ο Δήμος Οινουσσών διοργάνωσε τον πρώτο πανελλήνιο Ημιμαραθώνιο Οινουσσών με τίτλο "παρά θίν` αλός" με αγώνα δρόμου, μήκους 21.100 μέτρων, δηλαδή το μισό του μαραθώνιου δρόμου. Στον πρώτο Ημιμαραθώνιο Οινουσσών συμμετείχαν επίσημοι, βετεράνοι, ανεξάρτητοι αθλητές και αθλήτριες, άνδρες και γυναίκες από δεκαεπτά ετών και άνω. Ο Δήμος Οινουσσών, με τη διοργάνωση του ημιμαραθωνίου δρόμου "παρά θίν` αλός" ενθάρρυνε τη συμμετοχή των κατοίκων και επισκεπτών, ιδιαίτερα δε των νέων αγωνιζομένων και εθελοντών και ευαισθητοποίησε τοπικούς φορείς και οργανισμούς ενόψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και του κινήματος εθελοντισμού.

* Ο Δήμαρχος Οινουσσών, κ. Ευάγγελος Αγγελάκος, στηριζόμενος σε επιστημονικές έρευνες και έχοντας συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία από τον διακεκριμένο Σικελό ιατρό, ενάλιο ερευνητή και επίτιμο Δημότη Οινουσσών Dr. Domenico Macaluso , απέστειλε επιστολές από τις αρχές του 2002 προς την προϊσταμένη της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων κα Αικ. Δελαπόρτα, ζητώντας να εντάξει στις υποθαλάσσιες έρευνες του Αιγαίου, και την έρευνα του βυθού του θαλάσσιου στενού μεταξύ Χίου και Οινουσσών. Έτσι, στις 4 Απριλίου 2004, το ωκεανογραφικό πλοίο "ΑΙΓΑΙΟ" το οποίο είναι εξοπλισμένο εκτός των άλλων με το τηλεκατευθυνόμενο ρομπότ "ΑΧΙΛΛΕΑΣ" και με το βαθυσκάφος "ΘΕΤΙΣ", κατέπλευσε στην θαλάσσια περιοχή και άρχισε τις έρευνες. Γρήγορα εντόπισε ένα αρχαίο ναυάγιο 5ου - 4ου αιώνων π. Χ. το οποίο ήταν φορτωμένο με αμφορείς. Χρειάστηκαν μόνο δύο ημέρες για να δουν και να καταγράψουν ότι σε βάθος 67 μ. κρυβόταν ένα ομοιογενές φορτίο 400 αμφορέων από τη Χίο και τη Σάμο, πιθανότατα γεμάτοι με κρασί, τους οποίους μετέφερε πλοίο μήκους 20 μ. H υποθαλάσσια έρευνα που άρχισε στο στενό μεταξύ Χίου-Οινουσσών θα αποτελέσει τον προπομπό για την περαιτέρω ανάδειξη της ενάλιας πολιτιστικής κληρονομιάς μας.

* Η Φλόγα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 , σαλπάρισε από την Χίο με προορισμό τις Οινούσσες με το σκάφος Ξαστεριά, που διέθεσε ο εφοπλιστής, Νίκος Λεμός, πλαισιωμένη από την φρεγάτα Κανάρης, συνοδευόμενη από την κανονιοφόρο Ελευθερία, την τορπιλάκατο Στάμος, σκάφος του λιμενικού σώματος και πλήθος άλλων ιδιωτικών σκαφών. Κατά το διάστημα αυτό εκτός από την τέλεση της Λαμπαδηδρομίας, διοργανώθηκαν σημαντικές παράλληλες εκδηλώσεις: μία έκθεση ζωγραφικής με έργα Μυταρά, μία έκθεση χαρτών και χαρακτικών με θέμα τους Αγώνες του 1896 και μία έκθεση σπάνιων εκδόσεων με αντικείμενο τον Πίνδαρο. Ο Αργεντινός τενόρος, Χοσέ Κούρα, τραγούδησε στα ελληνικά τον Ολυμπιακό ύμνο, ενώ στο στάδιο του νησιού δόθηκε παράσταση παραδοσιακών χορών, τραγουδιών και εθνικών δρωμένων.
Με παρέα τα κύματα, τον ήλιο, τις μυρωδιές και τις μνήμες τελειώνει το οδοιπορικό μας στις Οινούσσες. Μνήμες χαράς, μνήμες ζωής.Από την αρχαιότητα έως και σήμερα περιδιαβήκαμε τον τόπο,σταθήκαμε ξανά σε μια ιστορία αιώνων με αγώνες, λαϊκέςπαραδόσεις και θαυμαστό πολιτισμό.Τόπος που ανταμώθηκαν οι πολιτισμοί της Ελλάδας καιτης Ανατολής, εκεί που κάποιοι ξεριζωμένοι Έλληνες φιλοξενήθηκαν και έκτισαν ένα κομμάτι της "Αλησμόνητης πατρίδας" τους. Εκεί που και το σήμερα έχει πολλά να πει στον Έλληνα επισκέπτη. Στα σοκάκια του νησιού μου, εκτός από τις μνήμες του παρελθόντος που αναδύονται από παντού, ακούγονταιακόμη οι σκοποί και τα τραγούδια του Αιγαίου και της Μικράς Ασίας σε ένα πρωτόγνωρο "πάντρεμα" που προέκυψε από την όσμωση των πολιτισμών με γνώμονα την ελληνική ναυτική παράδοση και τα γράμματα.
της Μαριάνθης Ευαγγέλου

Α΄Εφορεία Προϊστορικών

& Κλασικών Αρχαιοτήτων

http://www.greenapple.gr/articlesdesc.php?id=116